Bijna veertien dagen na de tariefoorlog van Donald Trump, nemen de leiders van Europa al partij. De Italiaanse premier Giorgia Meloni zal hulde brengen aan de Amerikaanse president later deze weekterwijl de Spaanse premier Pedro Sánchez binnenvallen Tegen de Chinese president Xi Jinping vorige week. In dit tempo konden de ruziënde superkrachten het continent oplossen.
Zelfs vóór de tarief tiffen liepen Europeanen het risico op een geopolitieke kneep tussen de VS en China. In de handel gebeurt dit nu. Ondanks de U-bocht van Trump vorige week, zijn we nog steeds in een slechtste economisch scenario. Amerikaanse tarieven voor de Chinese invoer zijn nu 145% – een niveau waarop landen stoppen met handelen, zelfs als Trump sindsdien een vrijstelling heeft gemaakt voor elektronische goederen en componenten. In dit alles komt Europa naar voren als de verliezer: het is veel meer blootgesteld aan handelsschokken dan Amerika omdat het meer afhankelijk is van de buitenlandse handel.
Hoe kunnen Europeanen dan hun belangen beschermen? Mijn advies is in de eerste plaats om niet afgeleid te worden door militaire zaken. Wat is de grotere bedreiging voor Europa-de VS die multilaterale vrijhandel in het midden van de jaren dertig verlaten, of een Russische invasie van Noord-Europa? Op de korte termijn is het de eerste. Hoewel Rusland sterke defensiemogelijkheden heeft, zal het niet de middelen hebben om minstens 10 jaar een andere grote oorlog te voeren. Europa zal voor die tijd zijn leger in vorm moeten krijgen, maar dit is een werk op middellange tot lange termijn. Daarentegen vindt de splitsing in de Transatlantic Alliance en de aanval op het internationale handelssysteem nu plaats. Het is de dreiging waarop we vandaag het meest gefocust moeten zijn.
Een adequate reactie op deze dreiging zou een diepere samenwerking tussen de EU en het VK vereisen. Maar dit betekent niet op een zijspoor worden gezet door een ander Brexit -debat. Toen de Europese Commissie aankondigde dat het gesprekken met het VK zou openen over de medewerking van de defensie, suggereerde Frankrijk onmiddellijk dat dit een goed moment zou zijn om de EU-UK-gesprekken over vissen opnieuw te openen. Onderschat nooit het niveau van pettiness in de Europese politiek.
De meest directe gezamenlijke actie die ik zou aanbevelen is een gecoördineerde macro-economische beleidsreactie in de vorm van een fiscale stimulans voor consumptie en investeringen. Misschien zou Canada kunnen worden geropt in, of zelfs China. Dit is een geweldig moment om dit te doen, omdat het Europa en het VK zou beschermen tegen een scherpe recessie – plus, het zou niet veel kosten. De beruchte Bond Vigilantes zijn momenteel bezig met tegen Trump vechten – En ze kunnen niet tegelijk op twee fronten vechten. Vorige week kwam de Amerikaanse obligatiemarkt in de buurt van het afbakenen toen mensen het vertrouwen verloren in de toekomstige rol van de dollar als een wereldwijde reservevaluta. Als u uw geld uit de VS verplaatst, moet u het ergens verplaatsen. Daarom stijgt de euro tegen de dollar.
Economische stimulans zou niet alleen de economische neergang in Europa verminderen, het zou ook helpen om de wereldeconomie opnieuw in evenwicht te brengen. Het probleem van wereldwijde onevenwichtigheden gaat niet echt over handel, zoals Trump ten onrechte aandringt. Het gaat erom dat de VS te weinig sparen, en de rest van de wereld, vooral China en de EU, die te veel sparen. Het verschil tussen wat een land bespaart en wat het investeert, is ongeveer hetzelfde als het verschil tussen wat het exporteert en wat het importeert. Het is de financiële kant van deze vergelijking die de productzijde drijft, en niet andersom.
Als de EU, het VK, Canada en misschien zelfs China bij elkaar zouden komen om het eens te zijn over een gezamenlijke stimulans, zou het voor iedereen een win-win zijn. Als de Trump -administratie echt het probleem van wereldwijde onevenwichtigheden wil oplossen, zoals leden van het team van Trump suggereren, dan moeten ze zo’n tegengif verwelkomen.
Mijn volgende suggestie zal waarschijnlijk minder goed gaan met de Amerikanen. De EU en het VK moeten beginnen met het vervangen van een traditionele diplomatie die is gericht op relaties met een diplomatie die prioriteit geeft aan de nationale of Europese rente. De tarieven van Trump komen tenslotte niet ten goede aan Europa: geen enkel Europees land kan zich aansluiten bij Trump over deze kwestie en overwinnen.
Als de VS en China besluiten het uit te vechten, zou Europa verstandig zijn om geen partij te nemen. Keir Starmer, de Britse premier, heeft dit tot nu toe afgezien hiervan: “We moeten niet met beide voeten springen om wraak te nemen”, vertelde hij de Liaison Committee van het Lagerhuis. Dit is precies het juiste om te doen. En Europa zou zijn leiding moeten volgen door neutraal te blijven. Trump is tenslotte niet onze vriend. Het kon hem niets schelen wie de oorlog in Rusland wint, waarin hij zichzelf als een neutrale scheidsrechter werpt. Hij speelt niet in ons team.
“Als de VS en China besluiten het uit te vechten, zou Europa verstandig zijn om geen partij te nemen.”
Europa zou de VS en China als strategische concurrenten moeten zien, niet als vijanden. Voor de EU zou nu een belangrijk moment zijn om de EU-China-investeringsovereenkomst opnieuw te bezoeken. Angela Merkel en Emmanuel Macron onderhandelden over de deal met president Xi in 2020, maar het Europees Parlement schoot het een jaar later op, nadat China een paar MEP’s verbood om te bezoeken. De relatie werd ijzig, hoewel het de laatste tijd is ontdooid. Toen Rachel Reeves, de Britse kanselier, onlangs China bezocht, kwam ze voor meer samenwerking. Het zou echter gemakkelijker zijn om mee te werken als de EU, het VK en Canada samen zouden handelen. Als we maar niet zo bang waren om de woede van Trump uit te lokken.
Natuurlijk moet elke samenwerking met China de nationale veiligheidsbelangen respecteren. Het zou verkeerd zijn voor Europa of het VK om op China te vertrouwen voor kritieke infrastructuur – we moeten niet terugkeren naar de slechte oude dagen wanneer we niet om veiligheid gaven. Maar samenwerking is niet hetzelfde als afhankelijkheid. Het doel is om ervoor te zorgen dat het wereldwijde handelssysteem kan blijven functioneren, met of zonder Amerika.
Het alternatief hiervoor zou verschrikkelijk zijn. De VS en China konden ooit op een dag stoppen met elkaar handelen. In een dergelijk scenario zou China zijn onverkochte goederen gaan verkopen aan Europa tegen knock-down prijzen, waardoor Europese concurrenten failliet gaan. De EU en het VK kunnen dan reageren door tarieven op te leggen aan China. Zoals we vorige week zagen, zou China onmiddellijk wraak nemen. Het wereldhandelssysteem zou een hartstilstand ondergaan.
Hoewel grotere samenwerking volkomen logisch is voor de EU, is het VK er misschien op hun hoede voor. De eilandnatie houdt nog steeds een handelsovereenkomst met Trump uit en hoopt dat de president het tarief van 10% zal laten vallen. Als dit zou gebeuren, zou het VK zich in een zeer kleine groep bevoorrechte Amerikaanse handelspartners bevinden. China zal duidelijk geen deel uitmaken van die groep. En ik betwijfel of de EU ook zal zijn, vooral als Trump een tarief van 20% aan het blok oplegt en het wraak neemt. Misschien zullen Zuid -Korea, Vietnam of Japan de sneden maken.
Maar dit zou betekenen dat de wereld zich opsplitst in concurrerende tariefzones, met de EU en het VK aan weerszijden van een nieuwe wereldwijde tariefgrens. En als Trump en Starmer zouden instemmen met een handelsovereenkomst, zou Trump vrijwel zeker erop staan dat het VK het Amerikaanse tariefbeleid weerspiegelt. Hij kon anders geen verschillende tarieven opleggen aan verschillende landen.
Zou dit zinvol zijn voor het VK? In 2023 importeerde het VK £ 115 miljard aan goederen en diensten uit de VS en exporteerde £ 187 miljard. In datzelfde jaar importeerde het £ 466 miljard uit de EU en exporteerde het £ 356 miljard. Dus het VK importeert ongeveer vier keer zoveel van de EU als uit de VS. En het exporteert twee keer zoveel naar de EU dan naar de VS. De handelsaantallen met China zijn kleiner, maar het klopt allemaal. Met dit in gedachten zou het niet logisch zijn voor het VK om met de EU en Canada te breken om zich bij Team America aan te sluiten.
Natuurlijk worden handelsaantallen niet in steen gegoten. Ze zouden veranderen als het VK zou afstemmen op de VS. In een wereld waar veel diensten digitaal worden geleverd, en waar de verzending van de container goedkoop is, is geografie minder belangrijk dan vroeger. En er is ten minste één scenario waarin het het VK ten goede zou komen om zich aan te passen aan Amerika: als de EU wraak zou nemen op Amerikaanse tarieven, zou het VK dwaas zijn om mee te doen. Post-Brexit Groot-Brittannië kan zich geen tariefoorlog veroorloven.
Het VK en de EU hebben nu drie opties: lijn op de VS, worden onafhankelijker of doe niets en laat anderen hun lot bepalen. Mijn eigen voorkeur zou de tweede onafhankelijkheidscursus zijn. Mijn voorgevoel is dat het VK zo lang mogelijk zal proberen vast te houden aan zijn traditionele alliantie met de VS. Ik zie de EU splintering: Italië, onder Meloni, zal aansluiten bij de VS. Zo zal Hongarije. En zo mogen sommige Oost -Europese landen die prioriteit geven aan veiligheid boven de handel. Ondertussen zal Frankrijk een grotere onafhankelijkheid zoeken en Spanje zal de voorkeur geven aan een nauwere alliantie met China.
Hoe zit het met Duitsland? Friedrich Merz, de vermoedelijke volgende Duitse kanselier, zou meer geneigd zijn dan al zijn voorgangers om een nauwere alliantie met het VK te zoeken. Hij was het niet eens met de onderhandelingspositie van de EU over de Brexit. Wat de Duitsers en de Britten gemeen hebben, is dat ze instinctieve vrije handelaren zijn. Als er hoop is voor Europa om een wereld van vrijhandige landen te leiden, zouden Duitsland en Groot-Brittannië op de voorgrond moeten staan.
Dit is tenslotte een tijd voor actie. Ofwel gaan we nu aan de gelegenheid, of anders laten we het tijdperk van wereldwijde vrijhandel uit onze vingers glijden – en daarmee al onze welvaart.
