Of deze meer open sfeer zich vertaalt in actie zal duidelijker worden naarmate Libanon zijn presidentsverkiezingen op 9 januari nadert, waarbij wetgevers hopen dat ze na twee jaar van impasse eindelijk een staatshoofd kunnen benoemen. De Amerikanen zien op hun beurt hier ook een kans: Washington zet het Libanese parlement onder druk om een president te benoemen die niet op één lijn staat met Hezbollah. Voor het eerst sinds jaren lijkt dit mogelijk. Een voor de hand liggende kandidaat zou Joseph Aoun zijn, het hoofd van de Libanese strijdkrachten. En hoewel zijn verkiezing verre van gegarandeerd is, zou de opkomst van Aoun tot president een grote klap zijn voor de invloed van Hezbollah aan de top van de Libanese politiek.
Naast de gezelschapsspelletjes in Beiroet zou de val van Assad binnenkort grote gevolgen kunnen hebben voor de Libanezen zelf. Niet langer het risico lopen op een verlengd verblijf bij Sednayazullen veel van de ongeveer miljoen Syrische vluchtelingen in Libanon naar huis terugkeren. Hun vertrek zal de geplaagde economie van Libanon transformeren, het broodnodige werk voor de lokale bevolking creëren en tegelijkertijd industrieën als de landbouw in een crisis brengen. Voor een groot deel van het Libanese politieke establishment zijn de Syriërs als groep lange tijd een handige politieke zondebok geweest, die ten onrechte de schuld kreeg van politieke moorden en die van het land economische crisis. Hun terugkeer naar huis zal de problemen van Libanon niet oplossen – maar kan wel een sociale kwestie uit het Libanese discours verwijderen, waardoor de sociale spanningen kunnen worden verzacht in een tijd van ongekende onzekerheid.
“Afgezien van de gezelschapsspelletjes in Beiroet zou de val van Assad binnenkort grote gevolgen kunnen hebben voor de Libanezen zelf.”
Er kan nog veel misgaan. Nu Hezbollah verzwakt is en Assad verdwenen is, zullen de sektarische politici van Libanon nu waarschijnlijk met elkaar strijden om de macht. Dat kan uiteraard leiden tot meer instabiliteit of zelfs tot daadwerkelijk bloedvergieten. Dat is wat er in 2008 gebeurde, toen Hezbollah’s rivalen de groep probeerden in bedwang te houden na een eerdere oorlog met Israël. Sterker nog, er zijn genoeg facties die bereid zijn de plaats van Hezbollah in te nemen. Eén daarvan is de Amal-beweging, een andere sjiitische organisatie; andere, zoals christelijke groeperingen als de Libanese Strijdkrachten, zouden ook voor een positie kunnen strijden.
Ook de interne dynamiek van Libanon is hier niet de enige zorg: met Israël is er sprake van een duidelijke vlieg in de zalf. In een ideaal Midden-Oosten zou het toenemende isolement van Hezbollah de Joodse Staat ertoe aanzetten achterover te leunen, waardoor zijn oude vijand ten onder zou gaan. Maar gezien de onrust in Syrië zou Israël kunnen besluiten dat dit het moment is om Hezbollah voor eens en voor altijd te vernietigen.
Het Israëlische gedrag lijkt zeker agressief. Netanyahu’s eerste impuls na de overname van Damascus door de rebellen was het aanvallen van Syrische wapendepots, om te voorkomen dat ze in militante handen zouden vallen. Niet minder opvallend is dat Netanyahu “tijdelijk‘ verplaatste zijn troepen voorbij de Golanhoogvlakte, die in 1981 illegaal door Israël werd geannexeerd – en naar Syrië zelf. De premier rechtvaardigde deze stap door te wijzen op de ineenstorting van een grensveiligheidsovereenkomst die Israël in 1974 met de Assads had ondertekend. Hoe het ook zij, met de verovering door de IDF van de Syrische kant van de berg Hermon, de hoogste piek in de verte, Israël heeft een strategisch punt verworven van waaruit het zowel Zuid-Syrië als het bolwerk van Hezbollah in Zuid-Libanon kan monitoren. Als het conflict van Israël met Hezbollah de komende maanden inderdaad opnieuw oplaait, kunnen zowel Syriërs als Libanezen opnieuw in het moeras terechtkomen.
Het nieuwe Syrië zou ook meer directe problemen voor Libanon kunnen veroorzaken. Abu Mohammed al-Jolani, de leider van Hay’at Tahrir al-Sham (HTS), presenteert zichzelf en zijn strijdkrachten als gematigde islamisten die geïnteresseerd zijn in het behoud van een werkelijk pluralistisch Syrië, maar het is onduidelijk of hij zich aan deze agenda zal houden. Hoewel HTS voorlopig niet bereid lijkt om invallen in Libanon te lanceren, zou een heroplevende Hezbollah daar verandering in kunnen brengen. Niet minder zorgwekkend: HTS heeft hier vorm. Onder de vroegere gedaante van Jabhat al-Nusra lanceerde het verschillende uitstapjes over de grens. De Syrische oorlog leidde zelfs tot een microconflict in de Libanese stad Tripoli, waar soennitische milities jarenlang tegen hun sjiitische rivalen vochten.
