Bent u verbaasd dat Trump zo snel een staakt-het-vuren probeerde af te dwingen? Lees deze opvallende nieuwe onderzoeksgegevens en u zult er geen spijt van krijgen. Amerikanen vertrouwen er niet op dat hij een langdurige oorlog zal voeren.
Mochten er politieke commentatoren of Democratische politici zijn die de politieke strijd over de bombardementen op Iran door president Trump willen zien vanuit het perspectief van de aanloop naar de oorlog in Irak twintig jaar geleden, dan is dit een tip: doe dat niet.
Politici en experts van een bepaalde leeftijd gaan er doorgaans van uit dat militaire actie een ‘rally around the flag’-effect teweegbrengt, waardoor het publiek reflexmatig de beslissingen van de ‘opperbevelhebber’ goedkeurt – vooral als hij Republikein is – en kritiek op hem automatisch als onpatriottisch beschouwt. Maar het is onwaarschijnlijk dat we deze keer een vergelijkbare dynamiek zullen zien.
Een verrassende nieuwe CNN-peiling laat zien waarom. 56 procent van de Amerikanen keurt Trumps bombardementen op Iran af, terwijl slechts 44 procent het goedkeurt. Opvallend is dat 60 procent van de onafhankelijken het afkeurt, wat suggereert dat het midden van het land Trump in dit alles niet steunt.
Dinsdag, tijdens zijn vertrek naar de NAVO-top, viel Trump Israël en Iran aan vanwege het schenden van een staakt-het-vuren dat hij op Truth Social had aangekondigd. Hij zei dat ze “geen idee hebben wat ze aan het doen zijn”. Iran lanceerde een aanval na het staakt-het-vuren. Maar de Israëlische reactie leek opzettelijk beperkt, wat suggereerde dat beide landen een blijvende wapenstilstand willen, wat Trump benadrukte om de overwinning te claimen.
Trumps woede – gecombineerd met de nieuwe CNN-peiling – illustreert een complexe spanning rond dit moment. Aan de ene kant, als de wapenstilstand standhoudt, is het zeer goed mogelijk dat de CNN-peiling (die vóór de wapenstilstand werd uitgevoerd) omslaat en het publiek uiteindelijk zijn aanpak goedkeurt.
Maar de peiling vormt ook een duidelijke waarschuwing aan Trump. Meerderheden hebben geen trek in een langdurig conflict, en het is waarschijnlijk dat dit deels voortkomt uit de perceptie dat Trump, als het gaat om ingewikkelde nationale veiligheidskwesties, geen flauw benul heeft waar hij mee bezig is.
Let op de opmerkelijke bevinding van de CNN-peiling: 55 procent van de Amerikanen vertrouwt Trump niet om de juiste beslissingen te nemen over het gebruik van geweld in Iran. Dit geldt ook voor 62 procent van de onafhankelijken. Dat is een schokkend beeld van de publieke perceptie van Trumps competentie, of juist het gebrek daaraan. (Ondertussen blijkt uit een peiling van Reuters dat slechts 36 procent achter de bomaanslag staat.)
Het is geen toeval dat uit de CNN-peiling blijkt dat 58 procent van de Amerikanen zegt dat Trumps bombardementen Iran tot een grotere bedreiging voor de VS zullen maken. Die twee zaken hangen mogelijk samen: kiezers lijken niet bereid om reflexmatig gehoor te geven aan de verklaring van de opperbevelhebber dat militaire macht essentieel is voor het behoud van de binnenlandse veiligheid. Vooral als die opperbevelhebber Donald J. Trump is.
Dit zal degenen die in de aanloop naar de Irakoorlog door de populariteit van George W. Bush en de politieke strijd van Karl Rove destijds in de problemen zaten, verbazen. De grond voor die oorlog was zichtbaar mager. Toch is het moeilijk om aan mensen die het niet hebben meegemaakt over te brengen hoe onwrikbaar Bush’ greep op de publieke opinie na 11 september 2001 leek; hoe wijdverbreid de oorlogskoorts en de regelrechte islamofobie in dit land waren; en hoe diep dit alles in alle uithoeken van het Amerikaanse leven was doorgedrongen.
Het is niet moeilijk te begrijpen waarom de zaken nu anders zijn. Het is duidelijk dat we sindsdien twee “eeuwige oorlogen” hebben meegemaakt, en deze keer was er geen 11 september om het publiek te mobiliseren. Maar er zijn ook andere redenen. Bush was populairder (dankzij 11 september) dan Trump nu . En de publieke scepsis over Trumps geschiktheid om dit soort beslissingen te nemen – wederom, 55 procent lijkt sceptisch, volgens de CNN-peiling – is zo diepgeworteld dat hem weinig geloofwaardigheid wordt toegeschreven op dit gebied, waardoor er geen ruimte is om te manoeuvreren.
Die laatste dynamiek zal waarschijnlijk niet veel veranderen, zelfs als de wapenstilstand standhoudt. Denk aan de aanloop naar de bomaanslag: Trumps eigen inlichtingendiensten zeiden dat het Iraanse nucleaire programma geen onmiddellijke dreiging vormde, wat hij impulsief van de hand wees . Zijn oorlogszuchtige tweets in realtime hebben Iran waarschijnlijk gewaarschuwd, waardoor het zich kon verplaatsen en zijn verrijkte uranium kon veiligstellen. Zoals nationaal veiligheidsanalist Jeffrey Lewis nuttig beschrijft , is het gestelde Amerikaanse doel om het Iraanse nucleaire programma te beëindigen waarschijnlijk niet bereikt.
Als het staakt-het-vuren standhoudt, zullen de experts op basis van cijfers dat allemaal vergeten en de hele saga robotachtig uitroepen tot een verpletterende politieke triomf voor Trump. Maar er is geen reden om er bij voorbaat van uit te gaan dat het publiek de zaken zo simplistisch zal bekijken. Er staat hier iets groots op het spel: Trump en propagandisten zoals vicepresident J.D. Vance willen dit moment gebruiken om te laten zien dat een nieuwe Trump-doctrine is ingeburgerd en dat deze het publiek zal overtuigen. Het idee, zoals Nahal Toosi van Politico aantoont , is in wezen dat het niet als “oorlog” telt als het doel nauwkeurig is omschreven en met snelle, overweldigende kracht en zonder langdurige moerassen wordt bereikt.
Maar de bewering dat diplomatie in plaats van geweld een duurzamere oplossing had kunnen bieden voor het diepere Iran-Israël-probleem, zoals Stephen Wertheim al ruim voor de bombardementen uitlegde , is nog steeds even waar als een week geleden. Evenals de bewering dat we beter af zouden zijn geweest onder de nucleaire deal met Iran uit 2015 , die Trump saboteerde. Mijn vermoeden is dat het publiek tot een vergelijkbare conclusie zal komen: dat 58 procent zegt dat de bombardementen Iran tot een grotere bedreiging zullen maken, duidt op een voorkeur voor diplomatie boven een oorlog die standhoudt.
De inzet is hier ook enorm, want Trump en Vance hopen ongetwijfeld dat hun demonstratie van de Trump-doctrine kiezers zal verleiden tot het accepteren van snelle militaire acties zonder toestemming van het Congres. Maar uit de nieuwe CNN-peiling blijkt dat maar liefst 65 procent vindt dat Trump in de toekomst om dergelijke toestemming moet vragen. En ik ben er nog meer van overtuigd dat dit zo zal blijven, zelfs als het staakt-het-vuren van kracht blijft.
De kern van de zaak is: op dit moment vertrouwt de meerderheid Trump niet om ingewikkelde nationale veiligheidsbeslissingen te nemen die in het belang van het land zijn en wil ze dat het Congres er nauw bij betrokken wordt. We moeten hopen dat de wapenstilstand standhoudt. Maar hoe dan ook, het uitblijven van een reflexieve publieke steunbetuiging aan Trumps oorlogvoering is een positieve ontwikkeling – en een teken, of hij het zich nu realiseert of niet, dat hij politiek gezien aan een zeer korte lijn blijft.
