De premier van Saksen, Michael Kretschmer, kan zich voorbereiden op nog eens vijf jaar aan de macht. Dat was zijn doel. De CDU-politicus wordt beschouwd als een bijzonder ruggengraatloze overloper.
van Gunther Strauss
Net als voorheen in Brandenburg en Thüringen slaagde het partijkartel met BSW-loophulpmiddelen erin de AfD weg te houden van de regeringsverantwoordelijkheid als grote winnaar van alle verkiezingen in het oosten van de republiek. Michael Kretschmer slaagde daar zelfs in zonder parlementaire meerderheid en met een minderheidscoalitie.
De Merkeliaan
Kretschmer is een bijzonder onaangenaam politiek type van onze tijd. Op slechts 27-jarige leeftijd werd hij in de herfst van 2002 in zijn thuiskiesdistrict Görlitz verkozen tot lid van de Bondsdag als directe kandidaat voor de CDU. Het was het begin van een politiek succesverhaal dat lange tijd maar één richting kende: naar boven. Onder bondskanselier Angela Merkel werd de Sakser zelfs vicevoorzitter van de CDU/CSU-fractie.
Zijn recept voor succes: ga altijd met de stroom mee. Toen in 2011 werd besloten om de Duitse kerncentrales te beëindigen, stemde Kretschmer daar ook voor. En toen Merkel in het najaar van 2015 haar ‘We kunnen het doen’ aankondigde, was er geen bezwaar van hem.
Toen kwam de klap: bij de federale verkiezingen van 2017 verloor hij zijn directe mandaat in Görlitz, dat hij in 2013 met maar liefst 49,6 procent had gewonnen, tegen de toen nog onbekende meesterschilder Tino Chrupalla. Kretschmer scoorde 31,4 procent, de AfD-kandidaat 32,4 procent. Landelijk stonden de Blues ook op de tweede plaats met 27,0 procent, net vóór de CDU met 26,9.
Bij de daaropvolgende deelstaatverkiezingen in 2019 werd de Unie met een debacle bedreigd: haar macht in het land, dat zij sinds 1990 als veilig bastion had beschouwd, was in gevaar. Op dit christen-democratische dieptepunt deed zich een tweede kans voor.
Onder de indruk van de catastrofale federale verkiezingsresultaten van de CDU trad de toenmalige premier Stanislaw Tillich in oktober 2017 af en stelde Michael Kretschmer, wiens politieke carrière vier weken eerder leek te zijn geëindigd, voor als zijn opvolger. De stand-up man had twee jaar de tijd om de CDU weer naar voren te brengen in de Vrijstaat en de staatsverkiezingen van 2019 te winnen.
Vlijtige vechter
En hij greep de kans: vanaf de eerste seconde wierp hij zich in het gevecht, zonder pauze te nemen. Zijn collega’s in het hele land keken vol ontzag naar deze Saks, voor wie zes tot acht dagelijkse ontmoetingen met burgers vandaag de dag nog steeds niet ongewoon zijn. De premier reist van stad naar stad en moedigt mensen aan om hun zorgen aan de orde te stellen.
Bij de deelstaatverkiezingen op 1 september 2019 had Kretschmer heel duidelijk de overhand; de CDU was, net als voorheen, de sterkste kracht met 32,1 procent en liet de AfD (27,5 procent) ongeveer vijf punten achter. Het feit dat de verkiezingswinnaar vervolgens een gezamenlijke regering vormde met de SPD en de Groenen – in plaats van met de AfD, die de op een na sterkste macht was geworden – zorgde al aan het begin van de nieuwe legislatuur voor scherpe kritiek.
Corona: Zigzag Kretschmer
Sindsdien zijn jaren verstreken, gekenmerkt door talrijke crises. Toen in maart 2020 de eerste Corona-beperkingen werden aangekondigd, waren de maatregelen in de Vrijstaat aanvankelijk voorzichtiger dan in de meeste andere deelstaten. Het regeringshoofd nam zelf zonder masker deel aan evenementen en discussieerde met tegenstanders van de maatregelen, wat hem kritiek opleverde in de reguliere media. Aanvankelijk leek hij de virushysterie niet te steunen.
Als Kretschmer – om welke reden dan ook – begin 2021 niet plotseling naar het kamp van de radicale Corona-discipelen was overgestapt, zou hij als politieke winnaar uit de neppandemie zijn gekomen. Er brak echter een storm van verontwaardiging over hem heen. Geen wonder!
“Niemand in Duitsland wordt tegen zijn wil ingeënt. De bewering dat degenen die zich niet laten vaccineren hun basisrechten zullen verliezen is absurd en kwaadaardig”, beloofde de CDU-politicus in mei 2020. In januari 2021 klonk het ineens heel anders: “Het invoeren van verplichte vaccinatie is een opgave voor de coalitie in Berlijn.”
Dat was een ommekeer van 180 graden die fungeerde als een versneller voor de steeds toenemende maandagprotesten in Saksen, waarvan de overloper gedurende deze tijd de gepersonifieerde vijand werd.
En hij maakte het de demonstranten gemakkelijk om deze vijandigheid uit te breiden: hoewel Kretschmer bijvoorbeeld kritiek uitte op de zogenaamde federale noodrem met de sluiting van scholen in het voorjaar van 2021, stemde Saksen voor de controversiële wet in de Bundesrat. De ontvangst volgde onmiddellijk: bij de federale verkiezingen van september 2021 kreeg de Saksische Unie slechts een schamele 17,2 procent van de tweede stemmen.
Met de escalatie van het conflict tussen Rusland en Oekraïne in februari 2022 zag Kretschmer een nieuwe kans om zijn profiel te vergroten en de stemming onder het volk te peilen – mogelijk om een fout als zijn koerswijziging in het Corona-beleid te voorkomen.
Als een van de weinigen in de CDU heeft hij zich sindsdien af en toe uitgesproken vóór onderhandelingen met Poetin en geprotesteerd tegen de levering van zware wapens aan Kiev. Natuurlijk hebben zijn woorden geen gevolgen, hij is tenslotte een staatspoliticus en ver verwijderd van de besluitvormingscentra op het gebied van het buitenlands beleid. Maar opnieuw slaagt hij erin een vox populi te zijn en sympathie op te bouwen.
In bed met de Groenen
Wanneer in het najaar van 2022 de energieprijsprotesten beginnen, lanceert de premier een campagne tegen de Groenen, die hij (terecht) beschuldigt van het vernietigen van de economie van het land. De menigte die hij toespreekt tijdens bijeenkomsten georganiseerd door bedrijfsverenigingen die dicht bij de CDU staan, juicht opnieuw toe als een soort pseudo-oppositie. En misschien zouden zijn uitspraken zelfs geloofwaardig zijn als Kretschmer niet tot het einde met deze zeer groene partij in Saksen had geregeerd.
‘S Avonds hekelde hij het ecosocialistische planeconomiebeleid in het algemeen en tegen Habeck in talkshows, en de volgende ochtend zat hij weer met zijn Groene ministers in de Staatskanselarij.
Hij slaagde erin teleurgestelde CDU-kiezers uit het conservatieve milieu terug te winnen door middel van populistische toespraken. Uiteindelijk eindigde de Kretschmer CDU net voor de AfD.
Alleen met jouw hulp kunnen wij overleven!
Vind je onze inhoud leuk? Toon uw waardering. Met uw donatie vandaag maakt u ons onderzoekswerk van morgen mogelijk: onafhankelijk, kritisch en uitsluitend betrokken bij de lezer. Steun de eerlijke journalistiek nu met een donatie naar keuze!
🤍 Doneer nu
