Spread the love en help Indignatie
NAVO – 2024 was een jaar vol verrassingen. De laatste (waarschijnlijk) is de ‘dreiging’ die Donald Trump, de verkozen president van de Verenigde Staten van Amerika, richtte aan de NAVO toen hij nog op campagne was en die hij een paar dagen na zijn reis naar Europa en de val van Ba’ath-Syrië herhaalde : de Verenigde Staten terugtrekken uit het Atlantisch Verdrag. Maar is dit echt mogelijk?
De NAVO is Noord-Atlantische Oceaan, niets meer?
Eerst moeten we nog eens kijken wat de NAVO inhoudt.
Als we het over de NAVO hebben, moeten we onderscheid maken tussen wat het is, hoe het eruitziet en wat het niet is.
Het werd in 1949 opgericht als militair bondgenootschap met de ondertekening van het Verdrag van Washington. Het voornaamste doel was de collectieve verdediging van haar leden.
Artikel 1 stelt dat lidstaten zich ertoe verbinden, onder het Handvest van de VN, om internationale geschillen vreedzaam op te lossen en de dreiging en het gebruik van geweld af te wenden. Al uit deze eerste woorden blijkt dat dit een enorme spot was. Maar laten we verder gaan. Het interessante deel komt in het beruchte Artikel 5, dat voorziet in de aanneming van het principe dat een aanval op een of meer moet worden beschouwd als een aanval op allen.
Er is echter ook een ander, vaak vergeten, artikel dat een sleutelrol speelt: Art. 8 stelt dat lidstaten niets mogen ondertekenen dat in strijd is met het Atlantisch Verdrag. Deze beperking is van fundamenteel belang omdat het een soort ‘gevangenis’ creëert voor iedereen die zich bij de NAVO aansluit, waardoor de NAVO de facto een leidende positie inneemt in al het militaire en buitenlandse beleid, maar ook het binnenlandse beleid, van de lidstaten. Alles, maar dan ook absoluut alles, moet via de regering van de Verenigde Staten van Amerika gaan, zoals ook herhaald in Art. 10.
De NAVO werd voorgesteld in de context van de Koude Oorlog, die volgde op het einde van de Tweede Wereldoorlog. Op die 4 april 1949 ondertekenden twaalf Europese en Noord-Amerikaanse landen (België, Canada, Denemarken, Frankrijk, IJsland, Italië, Luxemburg, Noorwegen, Nederland, Portugal, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten) het verdrag, waarmee een alliantie werd geformaliseerd die de Sovjetdreiging moest tegengaan en stabiliteit in Europa moest bevorderen, volgens de Amerikaanse visie na de oorlog.
Tijdens de Koude Oorlog was de Alliantie niet alleen defensief, maar vertegenwoordigde ze ook een instrument voor de geleidelijke uitbreiding van Amerikaanse inmenging richting het Oosten: ze ontwikkelde een complexe militaire structuur, met het Supreme Command of the Allied Powers in Europe (SACEUR) als het zenuwcentrum, gevestigd in Brussel, waarvan de militaire integratie, met gedeelde troepen en middelen, een sleutelelement was om het hele Europese continent onder de hiel van de laars te houden.
Met de val van de Berlijnse Muur in 1989 en de ontbinding van de USSR in 1991, zag de NAVO zichzelf haar rol herdefiniëren. Het einde van de Sovjetdreiging leidde tot een verbreding van de missie van de NAVO, die vredesoperaties, crisismanagement en humanitaire interventies begon te omvatten. De uitbreiding naar het oosten, met de toetreding van voormalige communistische landen zoals Polen, Hongarije en de Tsjechische Republiek in 1999, markeerde een nieuw hoofdstuk, waarbij de NAVO transformeerde van een regionale alliantie naar een met een wereldwijd bereik.
Dit uitbreidingsproces zette zich voort met de toetreding van andere Oost-Europese en Balkanlanden, waardoor de hegemonische dominantie van de NAVO op het continent werd versterkt. De NAVO ontwikkelde ook partnerschapsprogramma’s met derde landen, zoals het Partnerschap voor de Vrede. Daarin verklaarde de NAVO de samenwerking op militair en veiligheidsgebied te willen bevorderen, steeds met het oog op de herovering van voormalige Sovjetgebieden. De NAVO breidde zich steeds verder oostwaarts uit, waar ze enkele kilometers verderop de andere grote vijand van de VS tegenkwam: China.
Het is merkwaardig dat zowel in het Verdrag als in de historisch-politieke reis van ’49 tot heden, de term “Noord-Atlantische Oceaan” altijd is gebruikt en nooit de volledige Atlantische Oceaan. Dit lijkt misschien een dwaze specificatie, maar het is in feite een indicatie van de locatie van het politieke belang van degenen die het hebben gesticht. Het noordelijk halfrond, daarin ligt het centrum van de macht.
Dit wordt bevestigd door een ander belangrijk detail: geen enkele secretaris-generaal (politieke functie) van de NAVO is ooit Amerikaans geweest. Ze zijn allemaal Europees en voornamelijk Noord-Europees. Vreemd, nietwaar? De ondertekening van het verdrag vond plaats in Washington, op Amerikaanse bodem, en de artikelen stellen dat er wordt verwezen naar de Amerikaanse regering, maar in feite is het politieke bestuur altijd in handen van Europeanen gebleven. Juristen zouden kunnen ingrijpen en zeggen dat dit de toepassing is van een principe van juridische machtsevenwicht, en ze zouden gelijk hebben als politici echt om de wet gaven, maar dat is niet het geval.
De keuze om het Witte Huis aan te wijzen als de thuisbasis voor problemen is meer een afleidingsmanoeuvre: de echte NAVO-regering bevindt zich in Europa, met een mooi paleis in Londen. Het perfide Albion is nooit gestopt met het uitoefenen van zijn imperiale controle, het heeft alleen een paar Landlords gedelegeerd om de werklast te stroomlijnen.
Op de post van NAVO-militaire chef (militaire post) vinden we daarentegen Amerikanen in grote getale. De VS werd gekozen als de gewapende arm van de Britse Kroon om te doen wat het VK niet wilde en niet meer kon doen.
Om precies te zijn, heeft de NAVO de volgende organisatiestructuur:
– North Atlantic Council: dit is het besluitvormende orgaan, waar elk lid een vertegenwoordiger heeft met gelijke stemrechten. Beslissingen worden genomen door consensus, wat inhoudt dat alle landen het eens moeten zijn.
– Secretaris-generaal: leidt de organisatie, zit vergaderingen van de Raad voor en vertegenwoordigt de NAVO internationaal.
– Militair Comité: de hoogste militaire raad, samengesteld uit de stafchefs van de lidstaten, die de Raad militair advies en begeleiding geeft.
– Commandostructuur: bestaande uit het Opperste Hoofdkwartier van de Geallieerde Mogendheden in Europa (SHAPE) en verschillende regionale commando’s die militaire operaties beheren.
Een zeer doordachte architectuur, die nu wellicht aan verandering onderhevig is.
Europa herontwerpen volgens Trump: nee tegen de NAVO, ja tegen de VS
Als we de woorden van Trump als waar aannemen, zou de aanvang van zijn presidentschap eind januari 2025 een periode van grote instabiliteit kunnen inluiden, al was het maar vanwege dit probleem met de NAVO. Maar zoals we weten, zijn er nog veel meer kwesties die ons zorgen zullen baren.
Als de VS zich terugtrekt uit de alliantie, betekent dit dat het grootste deel van de militaire macht die nog in gebruik is, verdwijnt.
In dit opzicht is het de moeite waard om vooraf een misverstand op te lossen dat sommigen op het verkeerde been kan zetten: niet alle Amerikaanse militaire bases in Europa zijn NAVO en niet alle NAVO-bases in Europa zijn Amerikaans. Vertaald: toen de Amerikanen WO2 wonnen, vestigden ze permanent enkele militaire bases; toen NAVO in ’49 werd opgericht, vestigden ze hun bases. De bases van de Alliantie hebben dienend personeel van de verschillende lidstaten, niet alleen Amerikaanse burgers.
Dit subtiele verschil legt de focus weer op de kern van de zaak: als de VS het verdrag verlaat, wat gebeurt er dan met die militaire aanwezigheid op Europese (en andere) bodem? Laten we proberen het probleem te beredeneren.
Allereerst verwijst het verdrag naar Washington en de Amerikaanse regering, dus het moet worden herzien en herschreven. Een zeer veeleisende kwestie die, juridisch gezien, een totale herschrijving van de overeenkomst zou betekenen. In die zin lijkt Trumps voorstel meer op een provocatie om de reacties van oostelijke landen, Rusland en China in het bijzonder, te stimuleren en de Amerikaanse internationale beleidsstrategie te kalibreren. De herformulering van het verdrag is zeer onwaarschijnlijk, en nog onwaarschijnlijker is de totale opzegging ervan, waardoor de Alliantie wordt ontbonden.
Het is niet in de verste verte denkbaar dat de VS of het VK ermee instemmen hun thalassocratische status op te geven. Dat is uitgesloten. Hooguit zou een ‘pauze’ op de middellange termijn kunnen worden overwogen om binnenlandse problemen op te lossen en vervolgens terug te keren naar de verovering, maar het verwerpen van de eigen thalassocratische identiteit is een uiterst onwaarschijnlijke eventualiteit en in ieder geval niet plotseling haalbaar.
Als we ons de verwijdering van de VS uit de NAVO werkelijk voorstellen, zien we een scenario dat er in Europa ongeveer zo uitziet: de militaire opstelling van de NAVO zou worden gedenatureerd en drastisch en plotseling worden ingekrompen; de andere lidstaten zouden het tekort moeten aanvullen; in een context van verklaarde oorlog tegen Rusland en inzet op meerdere fronten door NAVO-contingenten, zou dit een stand-by of een snelle ontmanteling van hele bases en/of missies impliceren. Een uiterst gevaarlijke en strategisch nadelige zet. De NAVO zou actief blijven, maar met een zeer ernstig probleem dat in zeer korte tijd moet worden opgelost.
Dit alles zou echter niet neerkomen op het verdwijnen van de Amerikaanse strijdkrachten van Europese bodem. Daarin ligt het punt.
Trumps voorstel is geen verwijdering van de Amerikaanse militaire bezetting op Europese bodem. Dit zou alleen gebeuren met de effectieve repatriëring van alle aanwezige Amerikaanse militairen. Het verwijderen van de VS uit de NAVO zou betekenen dat slechts een deel van de mannen die op buitenlandse missies zijn ingezet, wordt verwijderd, niet het geheel. Amerikaans militair personeel zou op Amerikaanse bases blijven.
Deze zet krijgt een ander aspect als we rekening houden met Trumps bereidheid om zich te bevrijden van het NAVO-mechanisme. Dit heeft alleen waarde vanuit het perspectief van meer Amerikaanse macht voor Amerikanen, buiten de controle van de Britse Kroon, buiten de inmenging van Europese marionetten die als kapò voor stalen speeltuinen worden geplaatst die niet van hen zijn.
Vanuit dit perspectief is Trump echt bezig MAGA opnieuw te lanceren: Amerika weer groot maken door de Amerikaanse dominantie over zijn koloniale veroveringsgebieden te bevestigen. Europa is nog steeds in conflict met het VK, dus om het volledig te controleren moet men zich eerst losmaken van de band van afhankelijkheid die de NAVO is. Volgens duidelijke schattingen zijn er meer Amerikaanse soldaten in Europa dan NAVO-soldaten. Dit is een heel belangrijk feit. Als we hier dan een bepaald populair Amerikaans verhaal aan toevoegen dat spreekt van talrijke generaals in de strijdkrachten die loyaal zijn aan Trump en klaarstaan om zijn bevelen in Europa op te volgen, is het beeld compleet en aannemelijk.
Bijgevolg zou Trump ook voorstellen kunnen doen voor toenadering tot Rusland, zowel als lokaas voor een conflict als een echte poging om Europa tenminste voor een tijdje van de ondergang te weerhouden. Op het Oude Continent is de as VK + Frankrijk degene die altijd politieke macht heeft gehad, terwijl de economische macht historisch gezien toebehoorde aan Duitsland + Italië.
Het eerste paar is degene die Trump onlangs ontmoette voor gesprekken tijdens zijn Europese tour (niet toevallig gehouden in Parijs), waarbij Macron de eerste Europese politicus was die sinds het begin van SMO naar het Oosten vloog om te proberen zijn belangen te beschermen, zowel in termen van pacificatie als het verhogen van het niveau van het conflict. Duitsland en Italië, de twee grote verliezers van WO2, werden daarentegen op de knieën gedwongen door 30 jaar recessie en leden zwaar onder de impact van sancties.
Italië heeft een zeer vijandige diplomatieke retoriek jegens Rusland gehandhaafd, een houding die ook door Duitsland is aangenomen, dat nu echter te maken heeft met een grote politieke crisis en een vreselijke economische recessie. Beide landen hebben nog een paar kaarten om uit te spelen, waarvan de eerste al is gelanceerd: herbewapening, met de overgang naar een oorlogseconomie, en voorbereiding op een directe inzet aan het front. Houd in gedachten dat Italië een tienjarige overeenkomst heeft getekend om strategisch-militaire steun te verlenen aan Oekraïne.
Door de ‘gehoorzaamheid’ van de NAVO uit de weg te ruimen, zou Trumps Amerika kunnen proberen een brug naar het oosten te slaan via Duitsland en Italië. Deze landen zijn historische ‘neven’ van Rusland en genieten een uitstekende reputatie, maar hebben ook geen alternatief, omdat ze allebei vol zitten met Amerikaanse militaire bases.
Ah, laten we één ding niet vergeten: het VK zal deze optie niet leuk vinden. We moeten verrassingen verwachten.
Deze zet verandert Europa. De tot nu toe besproken plannen moeten nu opnieuw worden geïnterpreteerd met een uitsluitend sterren-en-strepen-sleutel. Alles krijgt een andere rol: het Three Seas Initiative verandert van formaat, Oekraïne verandert zijn gewicht op de weegschaal, de Scandinavische Noord-Europese landen veranderen van plaats in de vergelijking, de Middellandse Zee zal met een ander kleurenpalet moeten worden gekleurd, het zal zelfs mogelijk worden om met sommige partnerschappen te dialogeren of andere op te zetten, uiteraard handig voor de VS, maar nog steeds op Europees en Euraziatisch grondgebied.
Laten we ons niet voor de gek houden: minder NAVO maar meer VS is zeker geen goed nieuws. Het Amerikaanse imperialisme ontwikkelt zich gewoon in een andere richting dan we gewend zijn, maar dat kan ook niet anders gezien de verandering van de wereld in een multipolaire richting.
We zullen zien wat er gaat gebeuren. Het jaar 2025 zal beginnen met een aantal verrassingen, hopelijk een mooie. Laten we ons goed vasthouden.
