Spread the love en help Indignatie
Met de opkomst van extreemrechts populisme en van een afstandje bekeken, lijken rechtse antidemocratische krachten misschien een beetje op echte democraten. Maar extreemrechts populisme blijft vastbesloten om de democratie te manipuleren en uit te hollen .
Terwijl ze zich voordoen als democraten, kunnen deze zogenaamde democraten een behoorlijk doorslaggevende rol spelen in de manipulatie en het ondermijnen van de democratie.
Over het algemeen vindt het ondermijnen van de democratie plaats zodra rechtse populisten aan de macht zijn of bijna aan de macht zijn, bijvoorbeeld in een coalitieregering.
Ondertussen wordt de democratie wereldwijd bedreigd. Wereldwijd worden de voorwaarden, zoals een open samenleving, voor het functioneren van de democratie steeds meer ondermijnd. Dit wordt geflankeerd door de opkomst van rechts- autoritarisme .
Ondertussen worden democratische politici en politieke partijen die zich inzetten voor het voortbestaan van de democratie maar al te vaak overvallen door rechts populisme. Om zulke extreemrechtse valkuilen te bestrijden, moeten echte democraten aan drie basisbehoeften voldoen:
- Verkiezingen:
Echte democraten moeten het resultaat van vrije en eerlijke verkiezingen accepteren, ongeacht of ze die verkiezingen hebben gewonnen of verloren . Democratische politieke partijen moeten nederlagen zonder aarzeling erkennen.
- Politiek geweld:
Democratie accepteren betekent ook dat democratische politieke partijen ondubbelzinnig politiek geweld moeten afwijzen , inclusief de dreiging van geweld bij het bereiken van politieke doelen. Met andere woorden, democratische politici die militaire staatsgrepen steunen, staatsgrepen organiseren , opstanden aanwakkeren, moorden en bomaanslagen en andere terroristische daden plannen. Democratische politici kunnen geen milities, schurken en moordcommando’s opzetten om politieke tegenstanders te intimideren, in elkaar te slaan en te doden. Elke partij en politieke actor die zelfs maar “één” van deze twee basisregels schendt, moet worden beschouwd als een gevaar voor de democratie.
- Het afweren van extreemrechtse handlangers:
Het blijft noodzakelijk voor toegewijde democraten om alle antidemocratische krachten af te weren, te verwerpen en ermee te breken . Degenen die de democratie aanvallen, hebben vaak – stiekeme en anderszins – medewerkers, sidekicks en handlangers. In veel gevallen zijn dit politieke insiders die doen alsof ze zich aan de democratische regels houden. Toch ondermijnen ze in het geheim of – minder waarschijnlijk – openlijk de democratie. Dit zijn de “ pretendent-to-be ”, maar uiteindelijk nep-democraten.
In de derde groep bevinden zich gevestigde politici die “ naar buiten toe ” lijken te leven volgens de democratische regels en, erger nog, daar behoorlijk succesvol in kunnen zijn.
Op het eerste gezicht nemen ze nooit deel aan al te voor de hand liggende antidemocratische acties. Extreemrechtse façadedemocraten bereiken hun doel om eerlijke en ware democraten te slim af te zijn door de democratie te manipuleren – maar niet door deze al te voor de hand liggend te elimineren.
Toch zijn hun antidemocratische sporen zelden te vinden op het moordwapen dat de democratie tot een instrument van extreemrechts autoritarisme heeft gemaakt.
Toch moeten democraten zich niet laten misleiden. Deze zogenaamde democratische politici kunnen nog steeds een behoorlijk beslissende – zij het verborgen – rol spelen in de gewenste teloorgang van de echte democratie.
Echte democraten veroordelen altijd en absoluut antidemocratisch gedrag. Ondertussen gedragen pretenderende democraten zich ambivalent.
Het is juist deze dubbelzinnigheid, waarin ze zichzelf presenteren als democraten en tegelijkertijd werken aan de vernietiging van de ware democratie, die hen extreem gevaarlijk maakt.
Openlijk extreemrechtse autoritaire en neo-nazi figuren zijn daarentegen makkelijk te herkennen. Rechtse populisten daarentegen niet.
Extreemrechtse populisten hebben echter vaak niet genoeg publieke steun en democratische legitimiteit om op eigen houtje een echte democratie te vernietigen – net zoals Hitler er in 1933 niet in slaagde om meer dan 50% van de kiezerssteun te krijgen .
Maar wanneer extreemrechtse democraten – op natuurlijke, ideologische of andere wijze – de vijanden van de democratie en extreemrechtse populisten hun steun verlenen, worden openlijk en ‘niet zo openlijk’ autoritaire krachten nog gevaarlijker voor de democratie.
Democratieën kunnen ook in de problemen komen wanneer gevestigde democratische partijen – om ideologische, tactische of andere redenen – rechtse autoritaire extremisten tolereren . In sommige gevallen kunnen democraten de weg vrijmaken voor extreemrechts autoritarisme.
In feite is de samenwerking tussen autoritaire krachten en ogenschijnlijk respectabele pretend-to-be democraten historisch gezien altijd een voorbode geweest van de ineenstorting van de democratie . De nazistrateeg Carl Schmitt geloofde: democratie kan fascisme mogelijk maken .
Naast de vernietiging van de democratie door de nazi’s blijft een van de belangrijkste problemen bestaan: hoe kun je echte democraten onderscheiden van mensen die zich voordoen als democraten ?
Potentieel is een element hun houding ten opzichte van politiek geweld . Anti- en pretend-to-be democraten steunen in het geheim of openlijk geweld, terwijl echt democratische politieke partijen binnen het democratische systeem werken en geweld afwijzen.
De volgende test is het verschil tussen de reactie van echte democraten en zogenaamde democratische politici op gewelddadig en antidemocratisch gedrag.
Het blijft relatief eenvoudig om geweld en autoritair gedrag van regelrechte neonazi’s en extreemrechtse terroristen te veroordelen . Over het algemeen hebben traditionele conservatieven bijvoorbeeld – vrij frequent en vrij betrouwbaar – de neiging om gewelddadige en radicale daden te veroordelen.
Een ander belangrijk aspect van politiek geweld is het feit dat extreemrechtse populistische politieke partijen vaak een radicalere, antidemocratische en gewelddadigere jeugdafdeling hebben. Veel partijleiders en activisten van extreemrechtse partijen hebben eerder tot dergelijke organisaties behoord.
De overgang van MSI -stijl Italo-fascisme naar premier of de overgang van Duitse neo-nazi’s naar democratische parlementen voor de AfD zijn geen uitzonderingen. In tegenstelling tot zulke neo-nazi’s , neo-fascisten, en belangrijker nog, ook pretenderende democraten, gehoorzamen echte democraten daarentegen vier democratische regels:
Ten eerste richt het afweren van antidemocratische uitingen zich op:
echt democratische politieke partijen verwijderen antidemocratische elementen uit hun gelederen, en dat doen ze zelfs als ze hun eigen partijbasis tegen hen keren. In scherp contrast hiermee tolereren zogenaamde democratische politieke partijen antidemocratische extremisten en, erger nog, bieden ze hen een politiek thuis en nog erger, een institutioneel thuis. De neofascistische AfD bood 100 neonazi’s een thuis in Duitse parlementen.
Ten tweede, het afwijzen van allianties en coalities met extreemrechts:
echte en ware democraten verbreken “alle” banden met groepen, individuen en politieke partijen die zich antidemocratisch gedragen. Echte democraten gaan nooit allianties aan met extreemrechtse populisten. Ze weigeren rechtse populisten te steunen en vermijden publieke optredens met hen. Echte democraten voeren geen geheime tactische gesprekken met extreemrechtse populisten – niet openlijk en niet achter gesloten deuren.
In tegenstelling tot echte democraten werken zogenaamde democraten samen met antidemocratische extremisten. Erger nog, ze gaan ook politieke samenwerking, allianties en zelfs coalities aan met extreemrechts. Vaker en dit is moeilijker te detecteren, kan hun samenwerking informeel of onofficieel zijn. Erger nog, zogenaamde democraten houden een – publiekelijk getoonde – afstand tot extreemrechtse extremisten. Toch werken ze in het geheim samen met extreemrechtse populisten en accepteren hun steun.
Ten derde, het uitbannen van geweld:
echte democraten veroordelen onvoorwaardelijk politiek geweld en ander antidemocratisch gedrag. Ze doen dat zelfs als het om politieke bondgenoten gaat of ideologisch gezien dichtbij staat. In tijden van politieke polarisatie en echte of verzonnen bedreigingen, angsten en crises, vindt extreemrechts het maar al te gemakkelijk om antidemocratische houdingen te creëren onder een bepaalde bevolkingsgroep. Maar zelfs in deze gevallen weerstaan echte democraten de verleiding om dergelijke houdingen te onderschrijven en te rechtvaardigen. In plaats daarvan confronteren echte democraten ze openlijk.
Ten vierde, het isoleren van extreemrechts:
echte democraten schrikken er ook niet voor terug om de krachten te bundelen met de andere kant van het politieke spectrum om antidemocratische extreemrechtse partijen te bestrijden, isoleren en verslaan . Dit is geen gemakkelijke taak, maar het ondersteunt de democratie in plaats van de Nietzsche -achtige Wil tot Macht van extreemrechts . Om een politieke coalitie te vormen ter verdediging van de democratie, moeten echte democraten ideologische doelen en politieke principes overwinnen en samenwerken met politici uit het tegenovergestelde kamp.
Met andere woorden, progressieven moeten samenwerken met conservatieven om de democratie te verdedigen. Daarentegen weigeren pretenderende democraten en extreemrechtse populisten samen te werken met ideologische “vijanden” zoals zij democratische politieke partijen zien.
Deze vier regels van echte democratische politiek zijn eenvoudig en rechttoe rechtaan. Maar wanneer delen van de basis van een conservatieve partij zich bijvoorbeeld identificeren met antidemocratische extremisten , nemen partijleiders die deze extreemrechtse extremisten veroordelen een aanzienlijk politiek risico. Het blijft van belang om op te merken dat echte democraten het hoe dan ook doen.
Daarmee behouden ze de democratie. Ze weren extreemrechts extremisme af in plaats van het te normaliseren. Op het eerste gezicht lijkt het gedrag dat doet alsof het democratisch is, vaak vrij onschuldig. Dit soort gedrag kan zelfs worden vertoond door de zogenaamde “respectabele” politici.
Het normaliseren en mainstreamen van extreemrechts kan echter gevaarlijk zijn. Door een ogenschijnlijk “handig pad” te bewandelen van het tolereren van antidemocratische extremisten, kunnen progressieven, democraten en conservatieven antidemocratische krachten versterken. Door dit te doen, kunnen ze bijdragen aan de ineenstorting van een – zelfs ogenschijnlijk vrij solide – democratie .
Gewillig beschermen ze ook antidemocratische krachten. Wanneer bijvoorbeeld gewelddadige en zelfs niet zo gewelddadige extreemrechtse extremisten de stilzwijgende of openlijke steun van een gerespecteerde partij hebben, zijn ze waarschijnlijk veiliger voor vervolging en ontslag uit een openbaar ambt.
Erger nog, ze zijn eerder geneigd om politiek geweld te gebruiken. Naast het mogelijk maken van antidemocratische krachten, legitimeren pretenderende democraten ook hun antidemocratische ideologieën .
Over het algemeen worden antidemocratische extremisten in een gezonde democratie als buitenstaanders behandeld. De reguliere media weren hen, terwijl democratische politici, zakenlieden en andere individuen van de democratische gemeenschap hen mijden. In echte democratieën beginnen die delen van de media die toegewijd zijn aan democratie, verslag te doen van extreemrechtse populisten.
Belangrijk is dat media die zich inzetten voor democratie hen niet langer uitnodigen voor interviews en discussies alsof ze politici zijn, zoals democratische politici.
In de eerste plaats kunnen democratisch georiënteerde zakenlieden besluiten om geld te steken in de verkiezingscampagnes van democratische politici. Tegelijkertijd zullen democratisch georiënteerde politieke adviseurs extreemrechtse populisten mijden – en niet langer op hun telefoontjes reageren.
Nog belangrijker is dat wanneer democratische politici antidemocratisch gedrag afwijzen, extreemrechtse extremisten steeds meer geïsoleerd raken. Ze verliezen momentum en anderen – zoals de politiek naïeve, de makkelijk te manipuleren, de onervaren en de zogenaamde niet-politieke – worden afgeschrikt om zich bij extreemrechts aan te sluiten .
Helaas werkt dit ook andersom. Wanneer democratische partijen antidemocratische en pretenderende democratische partijen tolereren, goedkeuren en zelfs stilzwijgend steunen, maken democratische partijen duidelijk dat antidemocratisch gedrag acceptabel kan zijn.
Erger nog, het afschrikwekkende effect dooft uit. Het wordt nog problematischer als pretenderende democraten met hun veranderende houding antidemocratische krachten alleen maar helpen om te normaliseren. Dit moedigt hen aan en radicaliseert hen zelfs.
Ondertussen zijn veel van de politici die de ondergang van de democratie kunnen veroorzaken, simpelweg overambitieuze carrièremakers die hun huidige ambt willen behouden, hogere functies willen verwerven of een onverzadigbare wil tot macht hebben .
En omdat ze een diepgewortelde antidemocratische overtuiging hebben, zijn ze niet ideologisch tegen democratie. Ze staan er gewoon onverschillig tegenover.
Toch tolereren en keuren ze antidemocratisch extremisme zelfs goed, simpelweg omdat dit de weg met de minste weerstand is. Ze vertellen zichzelf – ten onrechte – vaak dat ze alleen doen wat nodig is om vooruit te komen.
Ondertussen kan pragmatisme een gevaarlijke ideologie worden. Erger nog, ze zijn onmisbare medeplichtigen in het ruïneren van de democratie.
Met andere woorden, zelfs gevestigde politici kunnen bijdragen aan de vernietiging en uitholling van de democratie, bijvoorbeeld door extreemrechts antidemocratisch extremisme te promoten.
Maar democratie kan ook worden ondermijnd door gedragingen die – oppervlakkig – voldoen aan de letter van een democratische grondwet. Tegelijkertijd en, erger nog, opzettelijk, helpen ze bij het uithollen van de democratische geest van een grondwet.
Dit is geen openlijke strijd tegen het bestaan van een democratische grondwet. Erger nog, het is een schijndemocratisch gedrag dat een democratische grondwet “ gebruikt ” als politiek wapen . Extreemrechtse schijndemocraten gebruiken democratie tegen democratie.
De meeste grondwetten – zelfs de meest briljant geformuleerde – kunnen (mis)bruikt worden om een democratie te vernietigen. Dit is precies wat de claim van extreemrechts om “constitutioneel” te zijn zo gevaarlijk maakt.
Maar dit betekent ook dat extreemrechtse populisten de grondwet niet openlijk hoeven te schenden en dat er geen wet overtreden hoeft te worden om de democratie te beëindigen.
Het boegbeeld van het zogenaamde democratische extreemrechtse gedachtegoed zijn niet Adolf Hitler, Mussolini en Pinochet, maar Victor Orbáns kunst van het uithollen van de democratie, die de façade van democratie intact houdt en deze van binnenuit vernietigt .
Wat voor extreemrechtse populisten werkt, is dat zelfs goed opgestelde grondwetten en democratische wetten – bijna onvermijdelijk – dubbelzinnigheden en potentiële mazen in de wet voor antidemocratische activiteiten kunnen bevatten.
Wetten en grondwetten zijn immers onderhevig aan verschillende interpretaties en kunnen op verschillende manieren worden gehandhaafd. Dit dreef Donald Trump ertoe de Amerikaanse grondwet in handen te krijgen door “zijn” hooggerechtshofrechters te benoemen .
Extreemrechtse en antidemocratische politici kunnen – en hebben – deze dubbelzinnigheden uitgebuit op een manier die de bestaansreden van een democratische grondwet en van democratische wetten verdraait of zelfs omkeert. Nogmaals, er zijn vier technieken die antidemocratische extreemrechtse populisten gebruiken om de democratie te bedriegen:
1) Misbruik van wettelijke bepalingen:
Antidemocratische rechtse populisten kunnen hiaten in wetteksten uitbuiten. Uiteindelijk kan geen enkele wettelijke regeling ‘alle’ eventualiteiten dekken. Er zijn altijd omstandigheden die niet specifiek door de wet worden gedekt. Als bijvoorbeeld een politiek gedrag niet uitdrukkelijk verboden is, beschouwt het antidemocratische extreemrechtse rechts hun antidemocratische actie als toelaatbaar. Als democratische regels niet precies bepalen hoe een democratisch proces moet worden uitgevoerd, zijn er kansen voor het antidemocratische extreemrechtse rechts om hiervan te profiteren ten koste van de democratie.
2)Het gebruik van wettelijke bepalingen tegen de democratie:
Er is ook sprake van een buitensporig of ongepast gebruik door het antidemocratische recht om wettelijke bepalingen tegen de democratie toe te passen. Sommige regels vereisen tact en terughoudendheid in hun gebruik. Presidentiële gratieverlening en gratieverlening zijn een goed voorbeeld. Deze zijn niet voor familieleden, vrienden, donoren, politieke assistenten en bondgenoten die misdaden hebben gepleegd.
Misbruik van deze regels maakt de rechtsstaat belachelijk . Dit is iets wat rechtse populisten beweren te verdedigen, maar maar al te vaak systematisch ondermijnen. Anderen maken het gewoon kapot, zoals nazi-rechter Roland Freisler liet zien. Ook extreemrechtse afzettingsprocedures kunnen worden misbruikt.
Veel democratische grondwetten staan de regering toe om een noodtoestand uit te roepen en basisrechten in te trekken voor de duur ervan. In gezonde democratieën wordt dit recht beschermd door de norm van terughoudendheid . Democratische politici delen de mening dat het alleen in de meest buitengewone omstandigheden gebruikt zou moeten worden . Het antidemocratische extreemrechtse ziet dit als iets heel anders. Voor hen zijn noodbevoegdheden gewoon een instrument om macht te consolideren.
3)Selectieve toepassing van wetten:
het antidemocratische extreemrechts zal niet terugdeinzen voor de selectieve toepassing van democratische wetten. Extreemrechtse regeringen vervolgen en vervolgen vaak hun politieke rivalen niet alleen door bestaande wetten te omzeilen en te overtreden, maar ook door dergelijke wetten toe te passen. Ondertussen is het niet toepassen van wetten de regel voor het antidemocratische extreemrechts. Het bedriegt routinematig belastingbetalingen, maakt staatsgelden oneigenlijk en schendt routinematig democratische regelgeving.
Tegelijkertijd gebruiken goed geplaatste pro-extreemrechtse functionarissen hun invloed om voordelen te geven aan familieleden, vrienden en bondgenoten. Extreemrechtse regeringen kunnen (en doen dat ook) wetten selectief toepassen om hun rivalen te targeten. Voor de onschuldige buitenstaander kan dit lijken alsof rechtse populisten zich aan de wet houden. Zij handhaven immers wetten. Toch is de handhaving van de wetten alleen gericht op democratische tegenstanders. Kortom, de wet wordt gebruikt als wapen tegen de democratie.
4)Extreemrechtse lawfare:
In wat bekend werd als lawfare , wordt wetgeving een antidemocratisch wapen tegen democratie. Extreemrechtse politici kunnen nieuwe wetten introduceren die – op het eerste gezicht – onpartijdig en objectief lijken, maar uitsluitend gericht zijn tegen democratische tegenstanders. Dit is waar ideologische oorlogsvoering de wet ontmoet om te creëren: lawfare . Het is het misbruik van wetten en wetgevende bevoegdheden als wapen tegen democratie.
Uiteindelijk zijn er drie identificatiekenmerken van extreemrechtse antidemocratische politieke partijen: rechtse populisten accepteren de uitkomst van democratische verkiezingen niet; ze staan ambivalent tegenover politiek geweld – ze veroordelen het publiekelijk, maar steunen antidemocratische schurken, wreedheden en geweld; en ten slotte steunen ze openlijk of heimelijk de uitholling van de democratie.
Nog ingewikkelder is het onderscheid tussen echte en werkelijk democratische politieke partijen en zogenaamde democraten die de democratie gebruiken om aan de macht te komen.
Als ze eenmaal aan de macht zijn, schaffen ze de democratie niet helemaal af, maar hollen ze deze uit, zodat de democratie niets meer is dan een omhulsel, een façade , een dekmantel en een vernislaag.
Dit blijft uiterst gevaarlijk, omdat het extreemrechtse populisten de kans geeft zichzelf als democraten te presenteren, terwijl ze de bestaansreden , de essentie en de geest van de democratie vervormen, buigen, manipuleren, verdraaien of zelfs elimineren .
Aan de andere kant van de zogenaamde democraten staan de echte democraten die volgens vier democratische criteria leven : ze weren antidemocratische elementen uit hun partijen; ze bestrijden mensen die antidemocratisch gedrag vertonen; ze verwerpen geweld; en ze handelen ten gunste van de democratie, zelfs als dit nadelig is voor henzelf en hun democratische politieke partijen.
Ten slotte passen antidemocraten (Hitler, Mussolini, etc.) en pretenderende democraten (Orbán, Trump, etc.) vier brede strategieën toe, terwijl ze tegelijkertijd beweren op te komen voor democratie en wet en orde :
- ze misbruiken juridische hiaten in de grondwet en de wetgeving om hun rechts-populistische zaak te bevorderen en de democratie te schaden;
- ze misbruiken het rechtssysteem om hun vrienden en rechtse handlangers te bevoordelen;
- ze onthouden zich ervan het rechtssysteem toe te passen op hun vrienden en extreemrechtse bondgenoten; en ten slotte,
- Zij houden zich bezig met lawfare – het gebruik van de wet in hun oorlog tegen hun politieke tegenstanders, die gezien worden als vijanden die geëlimineerd moeten worden.
Uiteindelijk, en in tegenstelling tot echte neofascisten en neonazi’s , streven extreemrechtse populisten en pretenderende democraten niet openlijk naar de vernietiging van de democratie. In plaats daarvan laten ze een buitenste schil van democratie achter, waardoor een soort façadedemocratie ontstaat.
Tegelijkertijd hollen ze de binnenkant van de democratie uit. Democratie bestaat alleen in naam. Gewapend hiermee kunnen ze beweren democraten te zijn die de rechtsstaat steunen, terwijl ze tegelijkertijd een illiberale cryptodictatuur vestigen .
