De strijd der theologieën die momenteel gaande is, is allesbehalve een nieuw fenomeen, ook al bevindt het zich op een keerpunt, met levens- en doodsgevolgen voor onze democratie, het christendom zelf en degenen die Gods grootste zorg zijn.
Trump – “Er is bijna altijd een regelrechte vijandigheid geweest tegenover mensen van het christelijk geloof”, zei voorzitter van het Huis van Afgevaardigden Mike Johnson onlangs in een podcast . Hij sprak met Tony Perkins, een voormalig wetgever uit Louisiana en voorzitter van de Family Research Council, over godsdienstvrijheid en de acties van de tweede regering van Trump.
Ik moet toegeven dat zo’n uitspraak van de op twee na machtigste politicus van dit land en een uitgesproken christelijk nationalist me bijna de adem beneemt. Van alle mensen die nu en door de geschiedenis heen te maken hebben met vijandigheid, discriminatie en geweld, staan christenen als Mike Johnson laag op de lijst. Toch is zijn opmerking consistent met een verontrustende religieuze trend in het land op dit moment.
Als een vroege daad van zijn tweede regering heeft president Donald Trump een antichristelijke vooringenomenheidstaakgroep opgericht die wordt voorgezeten door procureur-generaal Pam Bondi. Tegelijkertijd snijdt hij federale banen en programma’s in, bedreigt hij Medicaid, Head Start, het ministerie van Onderwijs, betaalbare huisvestingsprogramma’s, voorzieningen voor gehandicapten, milieubescherming, volksgezondheid en veiligheid, sociale zekerheid en Medicare, terwijl hij immigranten en transgenderkinderen tot zondebok maakt. Het is vooral ironisch dat Trump, Johnson en de mensen met hen in de hoogste echelons van de macht zich richten op degenen waar de Bijbel het meest bezorgd over is: kinderen, de armen, immigranten, de zieken en gehandicapten, vrouwen, de kwetsbaren en de aarde zelf. Ondertussen gaat Elon Musk , de rijkste man die ooit heeft bestaan, die zijn rijkdom heeft opgebouwd door de armen uit te buiten, zelfs zo ver dat hij de verarmden “parasieten” noemt. Er zijn immers meer dan 2000 Bijbelpassages die spreken over het beschermen van kwetsbaren, het brengen van goed nieuws aan armen, het beheren van Gods schepping en het vellen van een oordeel over rijke en machtige mensen die mensen laten lijden.
Het christelijk nationalisme, het exceptionalisme en de blanke suprematie die in Trump 2.0 de boventoon voeren, hebben zich ontwikkeld vanuit een lange geschiedenis waarin een elite van voornamelijk blanke christelijke mannen de maatschappij heeft kunnen regeren en enorme rijkdom en macht heeft kunnen vergaren in de Amerikaanse geschiedenis.
Paus Franciscus zelf heeft zich uitgesproken over het regressieve beleid en de houding van de huidige regering. Aan de bisschoppen van Amerika schreef hij : “Het ware algemeen belang wordt bevorderd wanneer de maatschappij en de regering, met creativiteit en strikt respect voor de rechten van iedereen – zoals ik bij talloze gelegenheden heb bevestigd – de meest kwetsbaren, onbeschermden en kwetsbaren verwelkomen, beschermen, bevorderen en integreren.” Als er christenen zijn die op dit moment worden aangevallen, zijn het degenen die zijn opgenomen in wat bevrijdingstheologen “Gods voorkeursoptie voor de armen ” hebben genoemd (de schepping waar God speciale liefde en zorg voor heeft) en degenen die met en voor hen opkomen.
De paus is niet de enige die het gebruik van religie in de Trump-regering heeft aangevochten. Sinds de inauguratie zijn de acties van Johnson, Trump, vicepresident JD Vance en anderen door mensen van allerlei geloofsrichtingen tegengewerkt en bekritiseerd. Herinnert u zich nog hoe bisschop Mariann Budde president Trump smeekte om genade te tonen, vooral aan immigranten en LGBTQ+-mensen, tijdens de inauguratiegebedsdienst in de Washington National Cathedral? Sinds haar vriendelijke herinnering dat de Bijbel liefde, waarheid en genade leert, heeft ze dagelijks regelmatig geloofwaardige doodsbedreigingen ontvangen, terwijl mensen ook massaal naar de kathedraal en andere gebedshuizen zijn getrokken op zoek naar morele leiders die bereid zijn om op te staan tegen de pesterijen van Donald Trump, de rijkste man op aarde Elon Musk en hun handlangers.
Als reactie op Trumps dreigementen van massale detentie en deportatie, met name het verwijderen van de status van ” gevoelige locaties ” van gebedshuizen, scholen en ziekenhuizen, terwijl ” heiligdomssteden ” werden bedreigd met een verlies van federale financiering, hebben 27 religieuze groepen de regering van Trump aangeklaagd wegens inbreuk op hun religieuze vrijheid om God te eren en te aanbidden door hun immigrantenburen lief te hebben. Kelsi Corkran, een advocaat bij het Institute for Constitutional Advocacy and Protection van het Georgetown University Law Center en hoofdadvocaat in die rechtszaak, zei dat eisers zich bij de rechtszaak hebben aangesloten “omdat hun geschriften, leringen en tradities onweerlegbare eensgezindheid bieden over hun religieuze verplichting om de vluchtelingen, asielzoekers en immigranten in hun midden te omarmen en te dienen, ongeacht documentatie of wettelijke status.”
Geloofsleiders komen samen om transgenders en non-binaire mensen te steunen en beschermen, die nu ook worden aangevallen door de Trump-regering. Mijn collega’s Aaron Scott en Moses Hernandez-McGavin schreven onlangs een artikel voor Religion News Service waarin ze de waardigheid van LGBTQ+-mensen bevestigden, zelfs terwijl christelijke nationalisten hun invloed en macht blijven vergroten door LGBTQ+-gemeenschappen te veroordelen, terwijl ze beweren kinderen en traditionele familiewaarden te beschermen. “Genderdiversiteit”, schreven ze,
is een feit van menselijk bestaan dat ouder is dan de Schrift en grondig wordt bevestigd in de Bijbel. Jezus’ leer over eunuchen in het Evangelie van Matteüs maakt duidelijk dat er mensen zijn die vanaf hun geboorte buiten de genderbinaire bestaan, evenals mensen die buiten de genderbinaire leven “ter wille van het koninkrijk”. In het verhaal van de doop van de Ethiopische eunuch, verheft het boek Handelingen het spirituele leiderschap van gender-nonconforme mensen van Afrikaanse afkomst. In het boek Jesaja van de Hebreeuwse Bijbel bevestigt God niet alleen de heiligheid, maar ook het spirituele belang van mensen buiten de genderbinaire, en belooft ons “een naam die beter is dan zonen en dochters”. … De Talmoed weerspiegelt deze bevestiging van genderdiversiteit, en erkent niet minder dan zeven geslachten .
Een strijd om de Bijbel in de geschiedenis
De strijd der theologieën die nu plaatsvindt is alles behalve een nieuw fenomeen, zelfs al bevindt het zich op een kantelpunt , met gevolgen van leven en dood voor onze democratie, het christendom zelf en degenen die Gods grootste zorg zijn. Het christelijk nationalisme, exceptionalisme en de blanke suprematie die in Trump 2.0 opkomen , zijn geëvolueerd uit een lange genealogie die een elite van voornamelijk blanke christelijke mannen in staat heeft gesteld om de maatschappij te regeren en enorme rijkdom en macht te vergaren in de Amerikaanse geschiedenis.
Zulke christenen hebben zichzelf altijd gezalfd met de leugen van goddelijke rechtvaardigheid, terwijl ze volhouden dat ze Gods uitverkoren vertegenwoordigers op aarde zijn. Om deze charade in stand te houden, hebben ze de Bijbel als een knuppel gebruikt, waarbij ze arme mensen, mensen van kleur, de inheemse bevolking, vrouwen, LGBTQ+-mensen en anderen hebben afgeranseld met verhalen over hun vermeende zondigheid, bedoeld om af te leiden, te vernederen, te verdelen en te onteigenen. Daarom, als we het echt serieus menen met het confronteren en tegengaan van de invloed van zo’n autoritaire versie van het christendom onder Trump, Vance, Johnson en hun medewerkers en volgelingen, moeten we leren van hoe het in andere tijden in de geschiedenis is gehanteerd (en uitgedaagd).
Ook wij hebben jou steun nodig in 2025, gun ons een extra bakkie koffie groot of klein.
Dank je en proost?
Wij van Indignatie AI zijn je eeuwig dankbaar
De wortels van dergelijke afgoderij gaan eeuwen terug, zelfs vóór de oprichting van deze natie, naar de verovering van inheemse landen door Europese indringers. In 1493, nadat Spanje voor het eerst zijn schepen naar eilanden in het Caribisch gebied had gestuurd, vaardigde paus Alexander VI de Doctrine of Discovery uit , een reeks pauselijke bullen die alle nieuw “ontdekte” landen aan hun christelijke veroveraars gaven. Die kerkdocumenten beweerden de veronderstelde “goddeloosheid” van inheemse volkeren, en verzachtten de meedogenloze koloniale campagne van uitroeiing die werd gevoerd met een vernis van morele deugd. Eeuwen later putte het idee van ” manifeste destiny ” uit dezelfde religieuze onderbouwing als de Doctrine of Discovery, en populariseerde het geloof dat blanke christenen door God waren voorbestemd om de landen van het Westen te controleren en daarom te verlossen. Manifest destiny waardeerde niet alleen het geweld van de westelijke expansie, maar heiligde en maakte ook het opkomende project van het Amerikaanse imperialisme uitzonderlijk. God, zo luidde het argument, had dit land uitgekozen om een baken van hoop te zijn, een stad op een heuvel voor de hele wereld.
Terwijl de regering van Trump dagelijks nieuwe aanvallen onthult op wat de Bijbel ‘de minste van dezen’ noemt, is het belangrijk om de profetische traditie van religieuze leiders uit het verleden te herinneren, evenals de heroïsche, zij het vaak onopgemerkte, morele organisatie die nu plaatsvindt.
Naast de onteigening en poging tot uitroeiing van inheemse volkeren, werden aanroepingen van God en de Bijbel gebruikt om de slavernij van Afrikaanse volkeren en hun nakomelingen te rechtvaardigen. Slavenhouders pikten passages uit het boek Efeziërs eruit – ” slaven gehoorzaam uw aardse meesters ” – en regels uit andere brieven van de apostel Paulus om te beweren dat slavernij door God was ingesteld. Ze scheurden uit de pagina’s over de Exodus uit Egypte, enorme delen van de profeten en zelfs Jezus’ inaugurele rede waarin hij de armen en onteigenden prees uit de Bijbels die ze aan hun tot slaaf gemaakte arbeiders gaven. Die ” Slavenbijbels ” zouden dienen als bewijs van hoe gevaarlijk het onvervalste evangelie was voor de legitimiteit van de slavenhoudende plantersklasse.
Ze verdraaiden ook theologie om hun politieke behoeften te dienen door de gemeenschappelijke belangen van tot slaaf gemaakte zwarte arbeiders en arme blanken uit het Zuiden te verdoezelen. Lezingen uit de Bijbel die beweerden dat God zwarte mensen had uitgekozen voor slavenarbeid, hielpen de heersende klasse uit het Zuiden om veel van de meerderheid van de arme blanken in de regio te veranderen in ijverige verdedigers van een systeem dat hen degradeerde tot marginale gronden en armoedige lonen.
Na de val van de Confederatie bleef de Bijbel de kern van het nieuwe raciale verdeel-en-heers systeem in het Zuiden. Voorstanders van segregatie predikanten, die de Bijbel niet langer konden gebruiken om slavernij per se te verdedigen, wendden zich tot verhalen als de Toren van Babel om te beweren dat God rassenscheiding wenste en gemengde huwelijken over raciale grenzen heen verafschuwde. In 1954 schreef Baptistenprediker Carey Daniel een pamflet getiteld God the Original Segregationist waarin hij uitlegde: “Toen Hij voor het eerst het zwarte ras scheidde van de blanke en lichtere rassen, plaatste Hij ze niet zomaar in verschillende delen van de stad. Hij plaatste ze niet eens in verschillende steden of staten. Nee, Hij plaatste ze niet eens in aangrenzende landen.” Het pamflet werd op grote schaal verspreid door White Citizens’ Councils en verkocht meer dan een miljoen exemplaren.
Parallel aan de theologische rechtvaardigingen voor het systeem van segregatie dat bekend werd als Jim Crow, ontstond er eind 1800 en begin 1900 een nationale theologie van industrieel kapitalisme. Tijdens de Gilded Age floreerden een welvaartsevangelie en de bijbehorende theologie van gespierd christendom onder de blanke bovenklasse. Te midden van de excessen van de Tweede Industriële Revolutie vierden ze hun eigen harde werk en morele rechtschapenheid en betreurden ze de persoonlijke tekortkomingen van de armen. Toen de economische zeepbel in 1929 eindelijk barstte met de Grote Depressie en de New Deal van president Franklin Delano Roosevelt een ongekend tijdperk van financiële regulering en arbeidsbescherming inluidde, wendde de bedrijfsklasse van het land zich opnieuw tot de kerk om terug te vechten en een stempel van goedkeuring te drukken op haar aspiraties voor de vrije markt.
Zoals historicus Kevin Kruse schrijft in One Nation Under God: How Corporate America Invented Christian America , “werden in de jaren 1930 en 1940, corporatieve titanen, conservatieve geestelijken aangetrokken in een poging om nieuwe politieke argumenten te promoten die belichaamd werden in de zin ‘vrijheid onder God’. Zoals de privécorrespondentie en publieke beweringen van de mannen die deze aanval leidden duidelijk maken, was deze nieuwe ideologie ontworpen om de staatsmacht te verslaan die haar architecten het meest vreesden – niet het Sovjetregime in Moskou, maar Franklin D. Roosevelts New Deal-regering in Washington. Met ruime financiering van grote bedrijven, vooraanstaande industriëlen en bedrijfslobby’s zoals de National Association of Manufacturers en de Amerikaanse Kamer van Koophandel in de jaren 1930 en 1940, propageerden deze nieuwe evangelisten voor vrij ondernemerschap een visie die het best gekarakteriseerd kon worden als ‘christelijk libertarisme.’”
De uitdrukking “vrijheid onder God” vat de spanning samen die ten grondslag ligt aan de lange strijd om de Bijbel in dit land, waarin er altijd twee diametraal tegenovergestelde visies op vrijheid zijn geweest: aan de ene kant de vrijheid van de overgrote meerderheid van de mensen om te genieten van de vruchten van hun arbeid en te leven met waardigheid en zelfbeschikking; aan de andere kant de vrijheid van de rijken om de maatschappij te controleren, verdeeldheid te zaaien en de overvloed van de planeet (en in het geval van Elon Musk, de melkweg) voor zichzelf te hamsteren. Arme mensen, onevenredig arme mensen van kleur, hebben altijd aan de frontlinie van deze strijd gestaan, als kanaries in de kolenmijn en profetische leiders. Denk er in het tijdperk van Trump zo over: zoals hun leven verloopt, zo verloopt de natie.
Ordo Amoris en andere theologieën van die tijd
Dit eeuwenoude debat speelt zich af in JD Vance’s recente uitspraak over ” ordo amoris ” (of ” rechts geordende liefde “). De vicepresident schreef op sociale media over het korten van zowel binnenlandse als wereldwijde hulp en het tot zondebok maken van immigranten: “Je houdt van je familie, en dan hou je van je buurman, en dan hou je van je gemeenschap, en dan hou je van je medeburgers in je eigen land. En daarna kun je je richten op en prioriteit geven aan de rest van de wereld.”
Paus Franciscus bood een passend weerwoord op de verklaring van Vance en de acties van de tweede Trump-regering door de diep ketterse aard ervan samen te vatten en een historische profetische traditie van toenemend belang vandaag de dag weer te echoën. In zijn brief aan de Amerikaanse bisschoppen, waarin hij hen aanspoorde om de theologie van isolationisme en egoïsme van Vance te verwerpen, schreef paus Franciscus : “Christelijke liefde is geen concentrische uitbreiding van belangen die zich beetje bij beetje uitstrekken tot andere personen en groepen. Met andere woorden: de menselijke persoon is niet zomaar een individu, relatief expansief, met wat filantropische gevoelens! De menselijke persoon is een subject met waardigheid die, door de constitutieve relatie met iedereen, vooral met de armsten, geleidelijk kan rijpen in zijn identiteit en roeping. De ware ordo amoris die moet worden bevorderd, is die welke we ontdekken door voortdurend te mediteren over de parabel van de ‘barmhartige Samaritaan’ (vgl. Lucas 10:25-37), dat wil zeggen door te mediteren over de liefde die een broederschap bouwt die openstaat voor iedereen, zonder uitzondering.”
Zoals deze verklaring van de paus ons eraan herinnert, staat de geschiedenis vol met voorbeelden van mensen van vele religies die hun strijd voor gerechtigheid baseerden op het heilige woord en de geest van God, niet alleen extremisten die probeerden hun machtswellust en hebzucht naar rijkdom te claimen en te rechtvaardigen. Abolitionisten, suffragettes, vakbondsorganisatoren, studentenprotesteerders, leiders van burgerrechten en verschillende vertegenwoordigers van arme en onderdrukte mensen hebben erop aangedrongen dat goddelijkheid niet kan worden gereduceerd tot privézaken van de ziel en verlossing. Ze hebben bevestigd dat waarheid, liefde en gerechtigheid, te beginnen met de meest kwetsbaren en gemarginaliseerden, het belangrijkste zijn voor God. Ze hebben erop aangedrongen dat de aanbidding van God gericht moet zijn op de opbouw van een samenleving waarin voor al het leven wordt gezorgd en met waardigheid wordt behandeld. In elk vorig tijdperk waren er moedige mensen voor wie protest en publieke actie een vorm van gebed waren, zelfs toen de religieuze leiders en instellingen van hun tijd zich achter heiligdommuren verscholen – muren die momenteel weer worden afgebroken om krachten vrij te laten die verwoestend zijn voor de meest kwetsbaren onder ons en voor de planeet zelf.
Vandaag de dag, terwijl de regering van Trump dagelijks nieuwe aanvallen blijft onthullen op wat de Bijbel “de minste van deze” noemt, is het belangrijk om de profetische traditie van religieuze leiders uit het verleden te herinneren, evenals de heroïsche, zij het vaak onopgemerkte, morele organisatie die nu plaatsvindt. Ik keer terug naar mijn collega’s Aaron Scott en Moses Hernandez-McGavin die het sentiment van veel gelovigen in onze huidige samenleving samenvatten : “Gods liefde en waarheid zijn levend, of gekozen functionarissen ze nu via wetgeving uit de weg willen ruimen of niet. Gods Woord blijft oproepen tot gerechtigheid en genade voor alle mensen, ongeacht de verdraaiingen van het Woord door religieuze en politieke leiders die geobsedeerd zijn door de aanbidding van hun eigen macht. Zij zijn geen God. En God zal niet, en kan niet, worden gestopt.”
Ze sluiten af met een boodschap van hoop en bemoediging in deze donkere en gevaarlijke dagen: “Gods bevrijdende actie zal doorbreken in deze wereld door het standvastige werk en getuigenis van mensen van goede wil die zich aan een hogere wet houden, die weigeren zich te houden aan onrechtvaardige uitvoerende bevelen, die de kwetsbaren blijven verdedigen tegen misbruik door de machthebbers in rechtszalen, schoolgebouwen, ziekenhuizen en op straat in het hele land.”
De vraag is dan: welke kant kiest u in het tweede tijdperk van Donald Trump?
