Tegenover Trump Zal Leo XIV Zich Als Een Paus Tegen Het Amerikanisme Keren. INDIGNATIE AI & Politiek

Leo XIV “Als de Kerk op zoek was naar een schild tegen Trump, dan is het schild dat de Amerikaanse paus vandaag biedt een unieke kans.”

Leo XIV Voorlopig praat niemand erover. De verklaring voor de keuze van de naam van de eerste paus uit de Verenigde Staten kan echter worden gevonden in een encycliek, Testem Benevolentiae, die Leo XIII in 1889 schreef om een ​​gevaar aan te kaarten dat de Kerk aan het einde van de 19e eeuw bedreigde: het ‘amerikanisme’.

Volgens Pasquale Annicchino had de nieuwe paus, in tegenstelling tot de Karolingische optie die Donald Trump en J.D. Vance voorstonden, bij de keuze van de naam Leo XIV naar deze context kunnen verwijzen – op een discrete maar programmatische manier.

Voor het eerst zal de Kerk een Amerikaanse paus hebben. Vanuit geopolitiek oogpunt is dit een historische breuk.

De verkiezing van Robert Francis Prevost doorbreekt een eeuwenoude traditie die de Verenigde Staten altijd van de pauselijke troon heeft weggehouden. Dat is geen toeval. In een wereld waarin ideeën sneller dan ooit circuleren, zijn de Verenigde Staten een dominant centrum van culturele en ideologische productie. Daar heeft het Trumpisme zich ontwikkeld en verspreid, tot ver buiten de landsgrenzen, en is het een duidelijke bedreiging voor de kerk geworden.

In welke zin?

Trumpisme creëert een vorm van directe concurrentie tussen politieke autoriteit en spirituele autoriteit. De figuur van JD Vance is hiervan een voorbeeld. Eerste katholieke Republikeinse vicepresident die toestemming kreeg om Amerikaanse bisschoppen te corrigeren .

Het intellectuele ecosysteem van Trump vat deze trend treffend samen: “Een communistische paus toestaan ​​kerkelijke functionarissen in de Verenigde Staten te benoemen, is een schending van de Amerikaanse nationale soevereiniteit… alleen de gekozen vertegenwoordiger van het Amerikaanse volk zou bisschoppen moeten benoemen…” .

Wij staan ​​tegenover een gepolitiseerd en nationalistisch christendom dat de autonomie van de Kerk van binnenuit probeert te ondermijnen.

In deze context wordt de vrijheid van de Kerk, Libertas Ecclesiae , opnieuw fundamenteel: geestelijke autoriteit kan niet aan de eeuw worden gedelegeerd zonder de missie van de Kerk zelf te verdraaien.

In dit verband is de episode die zich voordeed tijdens Vance’s bezoek aan het Vaticaan, die door Alberto Melloni treffend werd beschreven in deze columns toen hij sprak over een “Karolingische optie” , veelzeggend .

Paus Franciscus ontmoette J.D. Vance niet volgens het diplomatieke protocol voor de betrekkingen tussen staten. Hij delegeerde de officiële ontmoeting aan minister van Buitenlandse Zaken Pietro Parolin. In plaats daarvan wilde hij hem ontvangen als religieus leider in Casa Santa Marta. Het was een weloverwogen welsprekend gebaar: een discrete maar krachtige herinnering aan de orde der dingen, een manier om Vance eraan te herinneren dat hij, hoewel machtig in de ogen van de wereld, onderworpen blijft aan het geestelijk gezag van de Kerk.

Was dit de definitieve afwijzing van een paus op zijn sterfbed? Denkt u dat de kardinalen, bijeen in conclaaf, een vorm van continuïteit wilden garanderen door Robert Francis Prevost te kiezen?

Als de Kerk op zoek was naar een schild tegen Trump, dan is de Amerikaanse paus die haar vandaag biedt een unieke kans.

Als u deze interpretatie volgt, beweert u dat we een essentieel element missen om de naam van de nieuwe paus te begrijpen. Welke?

De verwarring die ontstaat in de uren direct na de verkiezing van een paus draagt, zoals zo vaak het geval is, bij aan een toenemende communicatieve entropie.

Opvallend is dat slechts enkele commentatoren een denkpad hebben geopend naar aanleiding van de erfenis van Leo XIII, niet zozeer met betrekking tot de sociale leer van de Kerk en de bekende Rerum Novarum , maar met verwijzing naar een andere encycliek die misschien minder bekend is, maar in deze context even belangrijk is: de encycliek Testem Benevolentiae van januari 1889.

Wat staat daar?

Met dit document uit 1889 wilde Leo XIII de katholieken waarschuwen voor de verspreiding van bepaalde, als gevaarlijk beschouwde, standpunten die in de Amerikaanse context waren ontstaan ​​en zich ook in Europa begonnen te verspreiden. Als we deze brief vandaag opnieuw lezen, kan deze wellicht de weg openen voor een nieuwe interpretatie van de verkiezing van Robert Francis Prevost tot paus.

Welke standpunten werden door Leo XIII veroordeeld?

In zijn brief uit 1889 veroordeelde Leo XIII de verspreiding van het ‘amerikanisme’ en de benaderingen die erop aandrongen het katholicisme aan te passen aan de moderne Amerikaanse maatschappij. Dit had belangrijke gevolgen voor bepaalde concepten, zoals individuele vrijheid, de devaluatie van het religieuze leven ten gunste van sociaal activisme en de noodzaak om het religieuze leven ondergeschikt te maken aan de eisen van de eeuw.

Ziet u een parallel met de MAGA-beweging ( Make America Great Again ), die zich inmiddels heeft omgevormd tot MACA ( Make America Christian Again )? Zijn we in de kern getuige van een nieuwe crisis van het Amerikanisme, maar dan wel van een fundamentele omkering van de fronten?

Het Amerikanisme van vandaag is duidelijk niet dat van gisteren.

Hoewel de twee concepten enorm van elkaar verschillen, zijn ze beide het resultaat van de Amerikaanse sociale context. Dit was wat Leo XIII aan de kaak stelde, en dit lijkt te zijn waar Leo XIV mee te maken kreeg, sterk beïnvloed door het nationalistische christendom van Trump, wat dreigt een bijna schismatische drift van katholiek universalisme uit te lokken.

Een van de fundamentele punten van Leo XIII’s kritiek op het Amerikanisme was de angst dat de ondergeschiktheid van religie aan de logica van de eeuw zou leiden tot een ideologische assimilatie en daarmee tot een religieuze richting die los zou staan ​​van de Kerk.

In de strijd tussen wereldlijk en geestelijk gezag lijkt het nationalistische christendom, onder leiding van Donald Trump, een quasi-religieuze houding aan te nemen. Deze houding staat in directe concurrentie met het geestelijk gezag van de Kerk, met gevolgen die niet beperkt blijven tot de Verenigde Staten alleen.

Naast de obsessieve aandachtsdrang van de Amerikaanse president, hebben we de laatste tijd allemaal wel eens een door AI gegenereerde afbeelding van Trump gezien, verkleed als paus…

We staan ​​voor een complexe, maar duidelijke beweging. Als de trouw aan het Evangelie wordt vervangen door het aanhangen van een politieke visie waarin strategisch relativisme, etnonationalisme en systematische uitsluiting zegevieren, dan is de confrontatie niet langer louter politiek: ze wordt theologisch.

Leo XIII was zeer duidelijk: “Er is slechts één Kerk, één door de eenheid van leer en één door de eenheid van bestuur, en dat is de Katholieke Kerk. En omdat God haar centrum en fundament heeft gevestigd op de stoel van Petrus, heeft zij het recht zichzelf Rooms te noemen, want waar Petrus is, daar is de Kerk.”

Het is een standpunt dat feitelijk zijn hele pontificaat bepaalt. Al in de encycliek Longiqua Oceani uit 1895 schreef de paus aan de aartsbisschoppen en bisschoppen van de Verenigde Staten met een zeer duidelijke stelling: “Wie de Kerk nuttig wil dienen, wie de katholieke godsdienst oprecht wil verdedigen met zijn geschriften, moet in volmaakte harmonie en, om zo te zeggen, in nauwe gelederen strijden. Daarom lijkt het erop dat wie zijn krachten wil verdelen door onenigheid, de oorlog eerder verklaart dan verwerpt.

Leo XIII was er heel duidelijk over: ‘Dat zij terugkeren, is voor ons zeker niet het belangrijkste. Laten allen die van de kudde van Christus zijn afgedwaald, terugkeren, maar niet langs een andere weg dan die welke Christus zelf heeft gewezen.

Veel ideeën die uit het Amerikanisme waren overgenomen, zouden later een grote invloed op het Tweede Vaticaans Concilie hebben.

Zou Leo XIV dan het begin van een paradigmaverschuiving inluiden?

Zoals paus Franciscus herhaaldelijk heeft benadrukt: “We leven niet in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperk.”

Als de erfenis van Leo XIII werkelijk een belangrijke hermeneutische sleutel kan vormen voor het begrip van wat dit pontificaat zal inhouden, dan krijgen de woorden van Leo XIV’s eerste preek een bijna profetische dimensie: “Ook vandaag de dag zijn er contexten waarin Jezus, hoewel gewaardeerd als mens, wordt gereduceerd tot een soort charismatische leider of superman , en dit niet alleen onder ongelovigen, maar ook onder veel gedoopten die op dit niveau in een feitelijk atheïsme terechtkomen.”

Hoe verklaart u het belang van de geschiedenis van het vroege Amerikanisme voor Leo XIV? Waarom zou Robert Francis Prevost zijn programma in deze historische context willen plaatsen, die overigens weinig bekend is?

Wij weten niet, en misschien zullen we dat ook nooit weten, of deze verwijzing een persoonlijke of psychologische betekenis voor hem had, of te maken had met zijn opleiding of zijn gevoeligheid, of dat het voortkwam uit een institutionele noodzaak, voortkomend uit de overwegingen die de kardinalen deelden tijdens de algemene congregaties of tijdens het conclaaf.

De snelheid van het conclaaf en de convergentie rond een centrale, hoewel nog steeds weinig bekende, figuur lijken er echter op te wijzen dat het programma van Leo XIV breed gedeeld werd.

In de imperiale hervertalingen die we meemaken , wordt religie een politieke matrix: van Kirill tot Poetin, tot de islamisering van de Hagia Sophia of het hindoeïsme van Modi. Kan de Katholieke Kerk zich blijven verzetten? En hoe?

De religieuze dimensie bevestigt haar relevantie in alle imperialistische processen, hoewel religie natuurlijk niet alles kan verklaren.

Maar het blindelings vasthouden aan een bepaalde theorie van secularisatie heeft ertoe geleid dat velen het belang van dit fenomeen niet zijn gaan inzien.

De Katholieke Kerk probeert volgens haar traditie elke poging tot institutionele controle te weerstaan, omdat zij alleen op die manier de nodige bewegingsruimte kan behouden om haar Libertas Ecclesiae te beschermen .

Uiteindelijk is, zoals dat al eeuwenlang het geval is, de vrijheid van de Kerk weer het centrale en existentiële vraagstuk.