De Belgische hoofdstad Brussel verliest elke dag €4 miljoen en zit zonder regering. Er is dringend behoefte aan leiderschap in de hoofdstad.
Brussel Een reeks dodelijke schietpartijen waarbij drugs waren betrokken , in het hart van de stad waar de EU-instellingen zijn gevestigd, heeft duidelijk gemaakt hoe diep Brussel is afgegleden: failliet, geteisterd door geweld en criminaliteit en politiek geruïneerd.
Alleen al in de eerste anderhalve maand van dit jaar kostten elf schietpartijen twee mensen het leven en raakten er vier gewond. Ze zijn niet gestopt. De aanslagen, die een paar jaar geleden ondenkbaar waren, verraden een stad in verval en tonen de dringende behoefte aan sterk politiek leiderschap.
Maar Brussel heeft die niet.
De doolhofachtige politieke structuur van België omvat een gelaagd bestuurssysteem, elk met zijn eigen bevoegdheden en vaak geteisterd door onderlinge strijd. Als ze werken, gaat het goed, maar als ze niet werken, leidt dat tot verlamming. En veel meer verlamming dan in de Brusselse regio, waar politici negen maanden na de verkiezingen nog steeds debatteren zonder dat er een regering in zicht is, is er nauwelijks sprake van verlamming.
Niet alleen de coördinatie van de Brusselse misdaadbestrijding is door de politieke chaos aan het licht gekomen. Ook de bouw van sociale woningen en grote infrastructuurprojecten dreigt vertraging op te lopen. Subsidies – bijvoorbeeld voor liefdadigheidsinstellingen, ngo’s en culturele projecten – worden bevroren. De financiering van sociale welzijnscentra, politie en lokale overheden is omgeven met onzekerheid. De overheidsschuld stapelt zich bijna net zo snel op als de vuilniszakken op straat.
“Het is echt het voortbestaan van Brussel, als stad, dat op het spel staat”, aldus Christophe De Beukelaer, een centristisch parlementslid.
Het schandaal van €4 miljoen per dag
Ver weg van de met toeristen overspoelde neogotische Grote Markt, de leuke chocoladewinkels en extravagante bierhallen, is dit een stad op de rand van de afgrond.
Als de stad een bestuur had, zou het onder controle krijgen van de Brusselse uitgaven de grootste uitdaging zijn.
De staatsschuld van de hoofdstad bedraagt ruim € 14 miljard, zonder de € 1,6 miljard die daar dit jaar naar verwachting nog bijkomt. De Belgische krant Bruzz berekende dat het tekort – het verschil tussen wat de stad uitgeeft en binnenhaalt – elke dag met € 4 miljoen toeneemt.
De Beukelaer, die vorige maand probeerde de coalitieonderhandelingen nieuw leven in te blazen, is vernietigend. In al die maanden sinds de verkiezingen zijn politici niet eens aan de inhoud toegekomen, vertelde hij aan POLITICO.
“Het is gewoon politieke geneuzel dat Brussel blokkeert,” zei hij. “‘Je bent mijn vriend. Dat ben je niet. Ik wil met je samenwerken. Maar niet met jou.’ Het is onvolwassen.”
Een kapitaalverplichting
De al te ingewikkelde politieke architectuur verwart en frustreert zelfs de Belgen zelf.
Relatief eenvoudig gezegd is Brussel een van de drie gewesten van België, samen met Franstalig Wallonië in het zuiden en Nederlandstalig Vlaanderen in het noorden, dat de stad omringt. Alle drie de gewesten hebben hun eigen regeringen die verantwoordelijk zijn voor zaken als huisvesting, transport en economisch beleid.
Nu België moeite heeft om te voldoen aan de door de EU opgelegde bezuinigingen, is de staatsschuld van Brussel “een last voor het hele land”, aldus Dave Sinardet, hoogleraar politieke wetenschappen aan de Vrije Universiteit Brussel.
Het kan nog erger worden: de kredietwaardigheid van de regio zou tegen de zomer kunnen dalen. Hierdoor zou het duurder worden om geld te lenen, wat de schulden van de regio verder zou doen toenemen, waarschuwde interim-minister van Begroting Sven Gatz .
Sinardet zei dat dit in ieder geval enige druk zou kunnen creëren om eindelijk een regering te vormen. Anderen zijn minder optimistisch.
De centristische partij Les Engagés heeft voorgesteld om de salarissen van Brusselse politici met 30 procent te verlagen totdat ze een regering vormen, en met 40 procent als er in juni geen regering is.
Frans vs. Nederlands = patstelling
Voorlopig lijkt zelfs de nieuwste onderhandelingsoptie – een minderheidsregering – twijfelachtig, aangezien hiervoor nog steeds de goedkeuring van een parlementaire meerderheid nodig is om aan de slag te gaan, en voor elk besluit dat daarna wordt genomen.
Ook wij hebben jou steun nodig in 2025, gun ons een extra bakkie koffie groot of klein.
Dank je en proost?
Wij van Indignatie AI zijn je eeuwig dankbaar
Hoewel het niet de ideale situatie zou zijn om de uitdagingen van Brussel aan te pakken, “zou een minderheidsregering nog steeds beter toegerust zijn dan helemaal geen regering”, aldus De Beukelaer.
Zo zijn we hier terechtgekomen: terwijl er in het hele land meer Nederlandstaligen zijn dan Franstalige Walen, geldt het omgekeerde in Brussel. Om de Nederlandstalige vertegenwoordiging te garanderen, moet de Brusselse regering dus een meerderheid van beide taalgroepen omvatten. Aan beide kanten moeten partijen ermee instemmen om met elkaar samen te werken voordat ze een volledig coalitieakkoord sluiten.
Na de verkiezingen in juni was een akkoord aan Franstalige zijde relatief eenvoudig. De centrumrechtse MR werd de grootste Franstalige partij in Brussel en sloot snel een deal met de Socialistische Partij en Les Engagés.
Aan de andere kant van de taalgrens wonnen de Vlaamse Groenen de Nederlandstalige stemming en in november sloten zij een akkoord met de socialistische Vooruit, de liberale Open VLD en de Vlaams-nationalistische N-VA, de partij van de nieuwe premier van België, Bart De Wever.
U zult inmiddels wel geraden hebben dat de overwinningskreten van korte duur waren. De Franstalige socialisten weigerden samen met de Vlaams-nationalisten te regeren. De liberalen van Open VLD weigerden op hun beurt om zonder de Vlaams-nationalisten te regeren.
De Franstaligen “houden zichzelf voor de gek” als ze denken dat ze de problemen in Brussel kunnen oplossen zonder samen te werken met de Vlaams-nationalisten die de federale regering leiden, aldus Frédéric De Gucht, hoofdonderhandelaar van Open VLD.
Ahmed Laaouej, de Brusselse voorzitter van de Socialistische Partij, reageerde niet op een interviewverzoek. In een Instagram-video die vorige week werd geplaatst , noemde hij de Vlaams-nationalisten een “separatistische, anti-Brusselse en anti-diversiteitspartij” en zei dat ze “minachting voor het Brusselse gewest en haar belangen” zouden tonen als ze deel zouden uitmaken van een Brusselse regering.
Niemand wijkt.
Het indrukken van de nucleaire knop
Terwijl België is verdeeld in drie gewesten, is Brussel zelf verdeeld in 19 gemeenten. Elk heeft zijn eigen burgemeester. Zij beheren de zes politiekorpsen van het gewest.
Nu de criminaliteit en het geweld toenemen, heeft de Belgische federale regering aangegeven deze afzonderlijke machten te willen samenvoegen tot één entiteit. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Brusselse politici fel kritiek hebben geuit op deze beslissing .
Zij stellen dat het echte probleem van de politie niet de uitgebreide organisatiestructuur is, maar het gebrek aan nationale financiering. Volgens hen dreigt een fusie de politie te vervreemden van de Brusselse burgers.
Als voorbeeld van de bittere taalverschillen geven sommigen, zoals François De Smet van Défi, de nieuwe nationale regering de schuld van het doorvoeren van een Vlaams-nationalistisch hobbyproject tegen de wil van Brussel in.
Vlaamse partijen vinden het gewoon logisch. Net als bij de beslissing om alle politieoproepen via een gezamenlijk meldsysteem te laten lopen, “hoef je geen Vlaams-nationalist te zijn om te weten dat dat een beter systeem is”, aldus De Gucht van Open VLD.
Door de patstelling vrezen sommigen dat Brussel haar zelfbeschikkingsrecht verliest.
De voorzitter van de MR-partij, Georges-Louis Bouchez, heeft er inderdaad op gedreigd dat Brussel, als het niet op orde komt, onder controle van de federale regering komt te staan.
Dat zou hetzelfde zijn als het indrukken van de nucleaire knop. Het is waarschijnlijk ook onmogelijk.
Juridisch gezien is het idee “fictie”, aldus Sinardet. Maar in theorie zou de federale overheid extra betalingen aan Brussel kunnen doen, afhankelijk van bepaalde maatregelen, vergelijkbaar met hoe de EU Griekenland liet hervormen in ruil voor een reddingsoperatie, zei hij.
Nog in de vroege ochtend van vrijdag vond er een schietpartij plaats in het zuidwesten van de stad.
Vroeg of laat zal de chaos in Brussel iemand tot actie dwingen. Maar blijkbaar nog niet.
“Ik schaam mij voor het politieke circus”, zei De Beukelaer.
