Schoof gaat tegen drie coalitiepartijen in, wil motie over Oekraïne niet uitvoeren
Crisisoverleg Een ingelast overleg tussen premier Schoof en de coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB heeft vooralsnog niet de crisissfeer kunnen wegnemen. Die ontstond na een motie van JA21 over de financiële onderbouwing van steun aan Oekraïne.
Premier Dick Schoof heeft coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB duidelijk gemaakt dat hij een motie over Oekraïne, die door drie van de vier is gesteund, niet wil uitvoeren. Dat bevestigen bronnen in Den Haag. Een crisisoverleg op donderdagochtend en -middag op zijn ministerie van Algemene Zaken heeft nog niet tot een oplossing geleid, en wordt aan het einde van de middag hervat.
De motie die tot de crisissfeer heeft geleid, ingediend door JA21-Kamerlid Joost Eerdmans, werd afgelopen dinsdag aangenomen door een nipte meerderheid van de Tweede Kamer. Daarin wordt de regering opgeroepen niet in te stemmen met een Europees plan voor herbewapening ter waarde van 800 miljard euro. Van de coalitie stemde alleen de VVD tegen; PVV, NSC en BBB waren voor. Voor de drie partijen is een deel van dat herbewapeningsplan onaanvaardbaar. Dat heeft te maken met de manier waarop de Europese Commissie het plan wil bekostigen, onder meer door gezamenlijk leningen aan te gaan waar de lidstaten garant voor komen te staan.
Het kabinet is tegen de motie, al was het maar omdat het de ruimte van Dick Schoof in Brussel flink beperkt. De premier gaf vorige week tijdens een extra ingelaste Europese top al groen licht voor de uitwerking van het plan. Pas daarna werd de motie aangenomen. Schoof zou nu dus in Brussel als enige regeringsleider terug moeten komen op zijn eerdere inzet en daarmee Nederland isoleren.
Opt-out
In het overleg van donderdag gaf Schoof aan dat hij niet kan leven met de motie. Gezocht wordt nu naar een interpretatie van de motie waar alle partijen mee kunnen leven. Maar veel ruimte voor zo’n oplossing is er niet. In de tekst staat dat Nederland „principieel” tegen gezamenlijke Europese leningen is, en wordt het kabinet opgeroepen „Nederland niet te laten deelnemen aan ReArm Europe en indien nodig een opt-out te bedingen”.
Ook wij hebben jou steun nodig in 2025, gun ons een extra bakkie koffie groot of klein.
Dank je en proost?
Wij van Indignatie AI zijn je eeuwig dankbaar
Afgelopen dagen liep de crisissfeer in Den Haag langzaam op. De irritaties waren al groot nadat Schoof vorige week in een debat 3,5 miljard euro had beloofd aan Oekraïne. Daarmee verraste hij coalitiepartijen in de Kamer én in het kabinet. Vicepremier Fleur Agema (PVV) toonde zich daarna ontstemd. Zij wilde daar een „stevig gesprek” met Schoof over voeren. Over die 3,5 miljard moest Schoof zich bovendien deze woensdag verantwoorden tegenover Caroline van der Plas (BBB) en Geert Wilders (PVV
Gezocht wordt nu naar een interpretatie van de motie waar alle partijen mee kunnen leven. Maar veel ruimte is er niet
Daarbovenop speelt de motie-Eerdmans. Het is ongebruikelijk dat het kabinet aangenomen moties niet uitvoert, zeker als het om een principieel punt gaat. PVV, NSC en BBB zijn tegen het aangaan van gezamenlijke schulden in Europa. Pieter Omtzigt (NSC) maakt hier al jarenlang een groot punt van, onder meer tijdens de euro- en coronacrisis. In een stemverklaring zei hij afgelopen dinsdag dat hij ‘fundamenteel’ tegen de zogenoemde ‘eurobonds’ is.
Dick Schoof staat nu voor de keuze of hij een probleem in Europa wil of in de coalitie. Als hij zijn wil doorzet en de motie niet uitvoert, dan gaat hij in tegen de wil van drie van de vier coalitiepartijen. Doet hij wat zij zeggen, dan riskeert hij niet alleen zijn eigen reputatie in Europa, maar ook die van Nederland. Alle lidstaten zijn immers al akkoord met de contouren van het Europese plan, inclusief Nederland.
De NOS beschrijft uit hoe PVV, BBB en NSC het imago van Nederland beschadigen. “[A]ndere EU-landen zich afvragen wat het woord van Schoof waard is. Daarbij komt dat het herbewapeningsplan ook zonder de steun van Nederland doorgaat. Er zijn genoeg andere landen die er wel mee in willen stemmen. Voor de premier was deze situatie onwerkbaar, zeggen bronnen. Daarom wil hij nieuwe afspraken maken met de drie coalitiepartijen die voor de motie hebben gestemd. Hij kan daarbij rekenen op steun van de VVD.”
VVD-leider Dilan Yeşilgöz is niet bij het crisisoverleg. Zij ontmoette donderdag de Oekraïense leider Volodymyr Zelensky.
