Spread the love en help Indignatie
Influencers speelden een belangrijke rol bij deze verkiezingen. Nieuw onderzoek toont aan dat ze overwegend mannelijk zijn en vaker conservatief dan liberaal.
Uit een nieuw onderzoek blijkt dat influencers op sociale media een grote invloed hebben gehad op de verkiezingen van dit jaar. Het is dan ook niet verwonderlijk dat deze trend zich in de toekomst zal voortzetten.
Uit een peiling van het Pew Research Center blijkt dat 21 procent van de volwassenen regelmatig hun nieuws haalt bij invloedrijke mensen in het nieuws. Deze mensen zijn voornamelijk mannelijk en overwegend conservatief.
Opgemerkt moet worden dat een meerderheid van deze influencers (48 procent) zich niet duidelijk identificeert als rechts- of linksgeoriënteerd. Er zijn echter een aantal enorm populaire social media-persoonlijkheden, zoals podcaster Joe Rogan, die technisch gezien als onpartijdig kunnen worden beschouwd, maar nu duidelijk een sterke voorkeur hebben voor Republikeinen.
Hoewel deze influencers over het algemeen niet bekend staan om hun nauwkeurigheid of onpartijdigheid, en velen van hen actief desinformatie verspreiden, zei bijna tweederde van de Amerikanen die hun ‘nieuws’ van hen krijgen dat ze ‘hen hebben geholpen actuele gebeurtenissen en maatschappelijke kwesties beter te begrijpen’.
Hoe jonger mensen zijn, hoe meer ze vertrouwen op internetpersoonlijkheden om hen ‘geïnformeerd’ te houden.
Slechts 7 procent van de 65-plussers volgt influencers, terwijl dat bij de 18- tot 29-jarigen 37 procent is.
De mensen die hun nieuws uit deze bronnen halen, zijn gelijkmatig verdeeld langs partijlijnen. Maar aangezien veel meer van hen zeggen het eens te zijn met het meeste van wat ze zien (30 procent) dan degenen die het er grotendeels mee oneens zijn (2 procent), lijkt het logisch dat de conservatieve ideologie van influencers gunstig is voor Republikeinen.
Het onderzoek zal ook als muziek in de oren klinken voor Elon Musk, die wil dat zijn socialemediaplatform X de journalistiek als nieuwsbron vervangt.
Een deel van de aantrekkingskracht van influencers lijkt te zijn dat Amerikanen het gevoel hebben dat het nieuws dat ze via deze online accounts krijgen “tenminste enigszins verschilt van het nieuws dat ze uit andere bronnen krijgen.”
Het overgrote deel van deze influencers is actief op X (85 procent), gevolgd door Instagram (50 procent) en YouTube (44 procent).
Terwijl Republikeinen graag beweren dat sociale-mediaplatforms worden gecontroleerd door liberalen, toont het onderzoek aan dat dit niet het geval is (wat vanzelfsprekend is, aangezien een van de platforms wordt gecontroleerd door een rechtse miljardair die een belangrijke rol speelde bij het verkrijgen van Donald Trump in het Witte Huis).
Conservatieve influencers spelen een bijzonder grote rol op Facebook. Daar zijn ze drie keer zo talrijk als linksgeoriënteerde online persoonlijkheden.
TikTok, dat de Republikeinen in het Congres proberen te sluiten , is het minst ideologisch bevooroordeeld en kent ook de kleinste genderkloof.
Hier is de helft van de influencers man en 45 procent vrouw. Dat verklaart misschien ook waarom dit het enige platform is waar linksgeoriënteerde influencers talrijker zijn dan rechtsgeoriënteerde influencers (28 procent tegen 25 procent).
Meer dan driekwart van de influencers heeft geen huidige of vroegere banden met een nieuwsorganisatie. Verrassend genoeg identificeert slechts 9 procent van degenen die dat wel hebben zich als linksgeoriënteerd, terwijl 25 procent expliciet aangeeft conservatief te zijn.
De onstuitbare politieke macht van influencers
Het valt niet te ontkennen: influencers hebben de traditionele media overschaduwd en hun politieke aanwezigheid kan niet worden genegeerd. Sommigen zijn voor en anderen tegen de macht in hun land, wat de vraag oproept: in hoeverre zijn zij propaganda-instrumenten? Vormen zij een bedreiging voor de democratie?
De Argentijnse influencer Diego Omar Suarez, bekend als Michelo 2.0, staat erom bekend dat hij zijn mobiele telefoon of ‘zijn ideologische geweer’ (zoals hij het noemt) gebruikt om te vertellen wat hij beschouwt als ‘de waarheid’. Dagen geleden veroorzaakte ik opschudding op sociale media en mediakanalen toen ik video’s plaatste waarin ik het regime van de Venezolaanse dictator Nicolas Maduro steunde. Hij werd uitgenodigd om de Nationale Vergadering toe te spreken, waar hij de “gruwel” van de regering van Javier Milei aan de kaak stelde en benadrukte dat de mensen “beter af zijn” in Venezuela dan in Argentinië.
Als onderdeel van zijn rondreis door Venezolaans grondgebied bezocht Suarez El Helicoide, een gevangenis in Caracas die wordt beschouwd als een van de grootste martelcentra in Amerika. Hij maakte opnames in het pand om ‘de echte Helicoïde’ te laten zien en om ‘gefolterde gevangenen te zoeken’, wat volgens hem een verzinsel is.
Voor de camera noemt Suarez zichzelf een ‘journalist’, en de video toont hoe bewakers hem toegang verlenen en hem ‘de autoriteit’ geven om binnen te komen. Binnen gaf het personeel hem uitleg, zodat zijn volgers konden zien hoe geweldig de dingen daar zijn. Ik heb bijvoorbeeld sportende kinderen en de beste medische zorg vastgelegd, inclusief topspecialiteiten als plastische chirurgie en gratis medicijnen.
Het bezoek van Suarez aan Venezuela weerspiegelt het bereik van beïnvloeders in de politiek. Het illustreert ook hoe machten dit soort digitale communicatoren nodig hebben om propaganda te verspreiden onder een groot publiek dat via traditionele media niet toegankelijk zou zijn.
Het geval van Suarez is vergelijkbaar met de Mexicaanse influencer Luis Arturo Villar, Luisito Comunica, en zijn controversiële bezoek aan El Salvador eerder dit jaar. Hij toerde door het CECOT (Centro de Confinamiento del Terrorismo) en gaf een mooi verslag van de gebeurtenissen in de zwaar beveiligde gevangenis, die in opdracht van president Nayib Bukele was opgezet en aan de gevangenen wordt ondervraagd vanwege mensenrechtenschendingen.
Suarez en Villar zijn politieke beïnvloeders. Onderzoekers merken op dat elke gebruiker met digitale platforms er een kan worden, zonder noodzakelijkerwijs een journalist of politicus te zijn; het vergt slechts enige bekendheid en een verifieerbaar profiel op sociale media. Op die manier, zoals uitgelegd door Virginia Garcia en Ana Slimovich, academici aan de Universidad de Buenos Aires, in het tijdschrift Elecciones uit Peru, “beïnvloeden ze met politieke inhoud die is gecreëerd om publieke zaken te ondersteunen of in twijfel te trekken.”
In sommige Latijns-Amerikaanse landen is het gebruik van influencers als merken, en zelfs van politici, woordvoerders of ambassadeurs, ontstaan. In 2023 bleek uit een marktstudie van Influencity dat er alleen al in Latijns-Amerika bijna 19 miljoen influencers op Instagram waren. “Ze vertegenwoordigen 9% van alle Instagram-gebruikers in de regio en 3% van de totale bevolking”, aldus het influencer-marketingplatform.
In Mexico steeg deze strategie volgens de website Marketing4eCommerce in 2023 met 87% en bereikte ze “in totaal 3,3 miljoen makers van inhoud”. Het vertegenwoordigde ook een stijging van 78% in Colombia, “wat neerkomt op meer dan 650.000 influencers die bijna 335.500.000 gebruikers bereikten.”
Dit jaar zullen de advertentie-uitgaven voor digitale influencers in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied de 1,1 miljard dollar overschrijden, een stijging van 12,6% vergeleken met het voorgaande jaar, volgens Statista. “Er wordt voorspeld dat het jaarlijkse cijfer de komende jaren zal blijven stijgen, en dat het tegen het einde van het decennium 1,8 miljard dollar zal bereiken”, beweert de website.
Voor Garcia en Slimovich zijn politieke beïnvloeders een ‘specifiek soort’ opinieleiders die in staat zijn duizenden burgers te beïnvloeden. “Ze verschillen van journalisten in zoverre ze proberen impact te hebben op de politieke agenda en de publieke opinie door middel van persoonlijke invloed, gemedieerd door technologie en originele communicatiestrategieën.”
De Nicaraguaanse journalist, blogger en academicus Mildred Largaespada van haar kant stelt dat politieke beïnvloeders een belangrijke rol spelen in de publieke opinie, omdat ze een nieuw publiek creëren. “Waarom is het ingewikkeld?”, voegt ze eraan toe, “omdat ze niet gebonden zijn aan ethische regelgeving, aangezien het journalisten en de media zijn.”
Afgelopen augustus publiceerde de Colombiaanse organisatie FLIP (Fundacion para la Libertad de Prensa) een rapport waarin zij melding maakte van “een stijgende trend in influencers en sociale media-uitgaven” in de regering van president Gustavo Petro. Volgens de gegevens bedragen de totale uitgaven voor het contracteren van influencers meer dan 149.000 dollar. De contracten hadden tot doel “adviesdiensten te verlenen op het gebied van de interne en externe communicatie van het bureau.”
In Mexico onthulde de Animal Politico- website dat er in de eerste drie maanden van 2024, op het hoogtepunt van de presidentsverkiezingen, minstens veertien beroemde personen op sociale media werden ontdekt. Zonder politieke inhoud te genereren, deelden ze informatie over de toenmalige kandidaat Claudia Sheinbaum, voornamelijk op Instagram en TikTok, en plaatsten ze op accounts met vergelijkbare kenmerken: “korte video’s waarin de voorstellen en kandidaten van de Mexicaanse Partido Verde Ecologista werden belicht, zonder de partij te taggen. ”
De grootste uitdaging voor politieke beïnvloeders is het creëren van een gemeenschap van volgers op basis van geloofwaardigheid en authenticiteit. Zo legt de website The Conversation uit dat het voor deze individuen belangrijk is om een persoonlijk merk te creëren dat hen onderscheidt door herhaling van uitingen. Bovendien zijn ze voortdurend kritisch over conventionele media, “waarvoor ze een onafhankelijk, waarheidsgetrouw en betrouwbaar alternatief zijn.”
Velen hebben extreme standpunten ten aanzien van politieke en sociale kwesties en nemen hun toevlucht tot verontwaardiging en satire. “Het is gebruikelijk dat ze andere politieke standpunten aanvallen, inclusief de conventionele journalistiek”, valt te lezen in The Conversation .
Nicolas Cereijo, politicoloog van de Universidad de Buenos Aires, reflecteert over de kwestie: “Het maatschappelijk middenveld wordt moe van traditionele zaken die hetzelfde oude verhaal lijken te zijn. En huidige individuen brengen transparantie over.” Voor hem zijn influencers de publieke opinie onder de jonge generaties. “Veel jonge mensen lezen of luisteren ernaar, in plaats van een journalistiek artikel te lezen dat een soort intellectuele complexiteit zou kunnen impliceren.”
Een ander aspect lijkt onvermijdelijk: niet de opkomst van politieke beïnvloeders, maar van invloedrijke politici. Met andere woorden, functionarissen die praktijken en manieren van communicatie van beïnvloeders implementeren “als een manier om zich aan te passen aan de grondgedachte van de media bij het trekken van de aandacht van mensen.” Dat schreven onderzoekers van de Universiteit van Cadiz Lucia Caro, Pedro Pablo Marin en Javier Garcia in een tekst gepubliceerd in Revista Mediterranea de Comunicacion .
De Colombiaanse journalist en academicus Omar Rincon plaatst Petro (zeer actief op X) in die categorie. “Hij zou kunnen regeren, rustig kunnen werken en dingen kunnen doen die voor hem spreken. Toch kan hij het niet laten om elke dag te tweeten over dingen die hij niet zou moeten tweeten. “Het is hetzelfde met Milei, Bukele en Donald Trump.” Eigenlijk zijn ze volgens Rincon niet op zoek naar supporters, maar naar “volgers die fan worden om hun ego te voeden en te zeggen: ‘wij zijn bij je’.”
De academici van Cadiz zijn van mening dat deze personages “zo populair zijn dat hun gedrag heeft geleid tot een nieuw narratief genre van individuele identiteit op sociale media.” Bovendien gaat dit fenomeen een stap verder dan het feit dat men in de afgelopen twintig jaar een beroemdheid is geworden: het heeft leiders geschapen die zowel uit politici als uit sterren bestaan. Ze gebruiken entertainmentstrategieën om ‘ze te helpen als geloofwaardiger te worden gezien onder het jongste electoraat’.
Rincon classificeert ook bepaalde Latijns-Amerikaanse influencer-politici als ‘mediakarakters van consumptie’. Volgens hem duwt Bukele het beeld van de superheld die gerechtigheid afdwingt “en de mensen zijn met mij of genaaid.” Milei is de “rocker die van optreden naar optreden gaat”. Petro is verdwaald, omdat hij ‘een poging waagt om een influencer te worden, maar hij volgt de logica van de soapserie.’ Petro lijkt op de voormalige Mexicaanse president Andres Manuel Lopez Obrador, die de ‘typische soapheld is die zichzelf opoffert voor de liefde voor Mexico’.
Maar het gebruik van influencers om politieke boodschappen over te brengen brengt een onmiddellijk risico met zich mee: desinformatie. In het belang van het werven van zoveel mogelijk volgers worden leugens een krachtig wapen voor influencers die geen ethische training hebben. Dit is een grote uitdaging voor democratieën en “recente onderzoeken tonen aan dat het bereik van nepnieuws een groter bereik en verspreiding heeft op sociale media dan geverifieerd nieuws”, analyseren Sara Degli-Esposti, Hannes Mueller en Turkay Nefes in hun boek Ciencia para las Politicas Publicas. .
En het terrein van desinformatie is het meest geschikt voor autoritaire regeringen. Het Forum (International Forum for Democratic Studies) en de NED (National Endowment for Democracy) publiceerden een studie getiteld Deepening the response to autoritaire informatieoperatie in Latijns-Amerika. In het document beweren zij dat deze regimes hun inspanningen vergroten om het informatie-ecosysteem te manipuleren met als doel de democratische instellingen te ondermijnen en hun eigen belangen te bevorderen.
Dit feit verklaart waarom de Russische en Chinese regeringen samenwerken met hun ‘regionale autoritaire tegenhangers’ Venezuela en Cuba bij het manipuleren van informatie. Ze doen dit met ideologische steun, technische bijstand en financiering. Evenals bij propagandastructuren liggen de façades van mediakanalen op de loer, met als doel een groot publiek te bereiken.
Dat is het geval bij RT, wiens TikTok- en Facebook-platforms meer ‘likes’ verzamelen dan enig ander in het Spaans. “De berichten van Moskou via RT en Español worden versterkt door regionale zenders, zoals TeleSur, in Venezuela, een 24-uurs nieuwszender die over de hele wereld uitzendt”, luidt het onderzoek.
De aanwezigheid van de Argentijnse influencer Diego Omar Suarez in Venezuela staat in contrast met de dreigende woorden van Maduro begin september tegen Venezolaanse influencers en cabaretiers. “Zijn doel (legt El Confidencial uit) is om die professionals te intimideren en hen eraan te herinneren dat hun artistieke en sportcarrière ‘vernietigd zou worden’ als ze deel uitmaken van de oppositie .”
In het licht van deze autoritaire maatregelen is het werk van de initiatieven van het maatschappelijk middenveld om de informatie-integriteit in Latijns-Amerika te garanderen lovenswaardig. Veel huidige inspanningen zijn gericht op het creëren van innovatieve modellen om informatie die op sociale media wordt verspreid te verifiëren en op het ‘revitaliseren van gefragmenteerde modellen van onafhankelijke journalistiek’, aldus het werk van FORUM en NED.
De Mexicaanse strateeg Efrain Hernandez, die politici adviseert over hoe ze ‘invloed kunnen opbouwen’, is van mening dat landen, hoewel dit bijna onmogelijk te bereiken is, hun regelgevingskaders moeten consolideren. Hij vertrouwt erop dat de selectiecriteria van de bevolking zullen rijpen en vervolgens politieke beïnvloeders zullen identificeren die ethisch verantwoordelijk zijn. “Er zal een natuurlijk selectieproces plaatsvinden”, waarin “degenen die een ethisch regelgevend kader voor zelfbeheersing volgen, zullen zegevieren”, voorspelt hij.
Deze onveranderlijke realiteit vraagt om een nieuwe cultuur van gebruik en consumptie van informatie op sociale media. De academische wereld en professionele journalisten moeten daarin een leidende rol spelen. Deze laatste zullen, zoals verschillende geraadpleegde deskundigen hebben bevestigd, een aantal van de manieren waarop informatie wordt verspreid moeten aanpassen om de strategieën van influencers te kopiëren die zich houden aan de ethiek en nauwkeurigheid van de journalistiek, die de kern vormen van de bescherming van de democratie.
