De Adviesraad Migratie vergeleek het percentage werkenden onder autochtone Nederlanders tussen de 15 en 75 jaar (73,4 procent) met dat van alle migranten (58,2 procent). Het verschil noemen ze het ’onbenut arbeidspotentieel’.
Als migranten even vaak een (betaalde) baan zouden hebben als Nederlanders, zou dat leiden tot 330.000 nieuwe werknemers. Ter vergelijking: er staan zo’n 400.000 vacatures open in Nederland. ,,Het illustreert dat als het mogelijk zou zijn een aanzienlijk deel van het onbenutte potentieel te ’mobiliseren’, daarmee een substantiële bijdrage zou kunnen worden geleverd aan het verminderen van personeelstekorten en de krapte op de arbeidsmarkt”, zeggen de onderzoekers.
Baan goed voor migranten, werkgevers en de staatskas
De voordelen van meer werkenden zijn overduidelijk, aldus Monique Kremer, voorzitter van de Adviesraad Migratie. ,,Als we meer migranten aan het werk krijgen, slaan we drie vliegen in een klap.” Immigranten kunnen meer verdienen en beter integreren, werkgevers kunnen personeelstekorten indammen en de Nederlandse samenleving zou minder geld kwijt zijn aan uitkeringen voor werklozen.
Met name bij asielmigranten blijft het aantal mensen met een baan ver achter: 34,5 procent werkt. Hoe langer ze hier zijn, hoe vaker ze een baan vinden. Toch is ook 10 jaar na aankomst de arbeidsparticipatie van asielmigranten ’beduidend lager’ dan die van Nederlanders zonder migratieachtergrond. Voor mensen die als arbeidsmigranten kwamen, is de situatie omgedraaid: zij werken gemiddeld gezien vaker dan Nederlanders zonder migratieachtergrond.
Jemenieten zitten het vaakst zonder werk thuis
Mensen uit Turkije, Marokko en Syrië vormen bijna 40 procent van het onbenutte arbeidspotentieel, samen goed voor zo’n 130.000 banen. Mensen uit Jemen zitten relatief het vaakst thuis op de bank, blijkt uit het onderzoek. En hoewel Oekraïense ontheemden vaker werken dan asielmigranten, hebben ze wel minder vaak een baan dan autochtone Nederlanders.
Werk aan de winkel dus, al blijft de grote vraag wat er precies gedaan kan worden om meer migranten aan het werk te krijgen. De Adviesraad Migratie beperkt zich tot een aantal aanbevelingen richting beleidsmakers, zoals meer aandacht voor taal en specifieke aandacht voor migrantengroepen die nu achterblijven. ,,Het loont om in migranten te investeren door middel van taalonderwijs en diplomawaardering”, aldus Kremer.
Mona Keijzer: ’Als Nederlandse starter rond de 30 word je ingehaald door een 20-jarige uit Syrië voor een sociale huurwoning, mensen trekken dit niet meer’
Traditionele denkbeelden over mannen en vrouwen
Een van de groepen waar volgens de adviesraad meer aandacht voor mag zijn: vrouwen. Relatief weinig vrouwelijke (asiel)migranten hebben betaald werk, waardoor ze goed zijn voor 63 procent van het onbenutte arbeidspotentieel (207.000 vrouwen).
Deels kan dat te maken hebben met traditionele opvattingen over de rolverdeling tussen man en vrouw, denken de onderzoekers: ,,Vrouwen die voorstander zijn van een gelijke rolverdeling tussen mannen en vrouwen, hebben beduidend vaker betaald werk dan vrouwen die voor een ongelijke rolverdeling zijn.”
VVD: ’Vrouwen verplichten tot solliciteren’
Hoog tijd om daar iets aan te doen, vindt VVD-Kamerlid Bente Becker: ,,Als je in Nederland woont zijn man en vrouw gelijk. Als je dat niet bevalt hoef je hier niet te wonen. In relatie tot werk betekent dit dat iedere vrouwelijke statushouder wat de VVD betreft een eigen gesprek heeft met de overheid en ook de vrouw moet solliciteren. Te veel gemeenten gaan erin mee dat dat vanwege cultuur alleen de man zou moeten werken.”
Migranten hebben zelf ook een grote verantwoordelijkheid. Becker: ,,Los van het feit dat we iedereen kunnen gebruiken op de arbeidsmarkt, willen we ook dat nieuwkomers die hier mogelijk blijven, meedoen in de samenleving. Wat ons betreft is dat de enige manier om in Nederland te kunnen blijven. Dat betekent dat als je niet voldoende meedoet in de samenleving, je terug moet als je land weer veilig is, ook als je hier al langere tijd woont.”
Inspectie ziet inburgering in azc’s spaak lopen, asielzoekers leren op eigen houtje Nederlands: ’Van niks doen, word je lui’
Met ’startbanen’ worden sommige statushouders meteen aan het werk gezet
Kun je nieuwkomers eigenlijk verplichten om te werken? In een handvol gemeenten krijgen statushouders ’startbanen’ aangeboden, een betaalde baan die ze niet zomaar mogen weigeren. ,,Dus niet eerst een uitkering voor statushouders, maar de eerste zes maanden hulp in natura en meteen werken,” zegt Becker. Haar partij is voorstander is van meer startbanen. ,,In tekortsectoren zijn er veel kansen om statushouders aan de slag te laten gaan.”
Dat komt overeen met een advies van de Sociaal-Economische Raad. ,,Vooral het tijdig aan werk helpen van vluchtelingen is belangrijk. Hoe sneller een vluchteling aan het werk kan, hoe kleiner de kans dat hij zijn kennis en vaardigheden verliest.”
