Spread the love en help Indignatie
Trump – De toekomst van de VS hangt af van de manier waarop Amerikanen uit alle lagen van de bevolking reageren op deze ongekende aanval op onze regeringsvorm.
De verkiezingsoverwinning van Donald Trump wordt algemeen toegeschreven aan de publieke perceptie (gehyped door de rechtse propagandamachine) dat de Amerikaanse economie onder Joe Biden een ramp in slow motion was. In feite is de Amerikaanse economie verre van een ramp, maar wordt ze door de rest van de wereld gezien als een model van aanhoudend succes.
De VS heeft te maken met inflatie, maar dat geldt voor iedereen; het is een wereldwijd fenomeen, aanzienlijk erger in de meeste landen dan in de VS. De economische groei tijdens het grootste deel van de regering-Biden was bijna identiek aan die van Trumps eerste ambtstermijn: 2,2 procent versus 2,3 procent.
COVID-19 en de prijs van eieren
Het echte probleem was de COVID-19-pandemie, die in 2020 het grootste deel van de wereldeconomie tot stilstand bracht. De Amerikaanse economie kreeg te maken met een ernstige recessie of erger. Biden wist dat samen met de Federal Reserve te voorkomen en de economie naar een zachte landing te sturen, maar de prijs was een periode van inflatie. Het idee dat zo’n ontwrichtende gebeurtenis als COVID-19 voorbij zou kunnen gaan zonder ook maar een economische verkoudheid is ronduit absurd.
Het is makkelijk om te vergeten hoe enorm de schok van COVID-19 werkelijk was. Veel Amerikanen liepen het risico hun huis te verliezen en failliet te gaan. Meer dan 20 miljoen banen gingen verloren en de werkloosheid in de VS piekte kortstondig op 14 procent. Tijdens de regering van Biden daalde de werkloosheid tot ongeveer 3,5 procent. Dat was grotendeels te danken aan Bidens American Rescue Plan, dat $ 1,9 miljard in de Amerikaanse economie injecteerde – een noodtransfusie die welkome verlichting bracht op de arbeidsmarkt, maar ook bijdroeg aan een piek in inflatie.
De totale Amerikaanse economie blijft sterk en veerkrachtig. Wat de pan uit rijst, is niet de economie zelf, maar de manier waarop de Amerikaanse welvaart momenteel wordt verdeeld.
De meest opvallende dagelijkse impact was de sterk stijgende voedselprijzen. Naast COVID-19 werden de prijsstijgingen verergerd door Russische aanvallen in Oekraïne, waardoor het Midden-Oosten en andere landen werden afgesneden van wat hun belangrijkste bron van graan was en er concurrentie ontstond om het ontbrekende aanbod te vervangen.
Klimaatverandering, die een aanzienlijke impact begint te hebben op de wereldwijde landbouw, droeg ook bij. Op het hoogtepunt in 2023 stegen de prijzen van levensmiddelen met een verbazingwekkende 13 procent voor het jaar. Tegen het einde van Bidens termijn waren de stijgingen van de prijzen van levensmiddelen gestabiliseerd op ongeveer 1,1 procent op jaarbasis, wat eigenlijk ongeveer de helft is van het inflatiedoel van de Federal Reserve voor een gezonde economie.
Voor de gemiddelde Amerikaanse kiezer was de chaos het meest zichtbaar in de duizelingwekkende stijging van de prijs van een dozijn eieren. Er moest iets veranderen en Trump bood een zelfverzekerd — zij het onzinnig, voor iedereen die de moeite nam om zijn retoriek van kip in elke pot te doorgronden — antwoord op de groeiende onrust onder consumenten.
Wat is de prijs van democratie?
Wat Trumps verkiezingsoverwinning waarschijnlijk met het land gaat doen, heeft niets te maken met het herstellen van de economie. Of goedkopere eieren en andere prijsverlagingen in de supermarkt rechtvaardiging zijn voor het vernielen van de Amerikaanse grondwet, het vernietigen van de regelgevende instanties van het land en het benoemen van een verbazingwekkende verzameling misfits en incompetenten tot hoge ambten, hangt misschien af van uw smaak voor eieren — en uw smaak voor democratie.
Het lijkt duidelijk dat Trump eropuit is de representatieve democratie te vernietigen. Hij richt zich daarbij op Amerikaanse normen en instellingen, net zoals Hitler, die het politieke geschenk kreeg van een werkelijk instortende economie uit de depressiejaren, zijn pijlen richtte op de Weimarrepubliek.
Gezien de opvallende verschillen in omstandigheden en context, hoe zijn we in ongeveer dezelfde situatie beland als Weimar in 1933, onder de duim van een aspirant-dictator? De totale Amerikaanse economie blijft sterk en veerkrachtig. Wat helemaal de mist in is gegaan, is niet de economie zelf, maar de manier waarop de Amerikaanse welvaart momenteel wordt verdeeld.
Een handvol Amerikanen — Jeff Bezos, Elon Musk en een half dozijn anderen — hebben momenteel activa in handen die gelijk zijn aan die van ongeveer 100 miljoen gewone Amerikanen. En het wordt steeds erger: bij de laatste meting was de rijkdom van de bovenste 0,1 procent meer dan vijf keer groter dan die van de onderste 50 procent.
De ongelijkheid die Amerika wurgt, is niet het gevolg van het zakelijk inzicht van een paar miljardairs. Het komt voort uit een gebrek aan maatschappelijke verantwoordelijkheid en een onvermogen om te begrijpen dat een samenleving vooruit wil komen door te investeren in het gemenebest van die samenleving.
Alexander Hamilton deed er alles aan om de oorspronkelijke 13 koloniën ervan te overtuigen dat de rijkere staten de financiën van de armere staten moesten versterken om hun ontluikende unie te laten overleven, en dat alle staten moesten bijdragen aan de gezamenlijke verdediging van het land. Het punt was om een niveau van economische duurzaamheid te bereiken dat voor het hele land gold.
In 1986 overtuigde een rechtse politieke activist, Grover Norquist, Republikeinse Congresleden om een belofte te ondertekenen om de belastingen niet te verhogen. Norquist grapte dat het zijn doel was om de overheid te verkleinen tot het zo klein was dat hij het in een badkuip kon verdrinken. Wat hij vergat te vermelden, is dat belastingen in feite een investering in de toekomst zijn. Zonder die investering verwelkt de natie en sterft uiteindelijk.
Franklin Roosevelt besefte de noodzaak om te investeren in de natie, maar hij vond ook dat het grootste deel van die investering afkomstig moest zijn van de rijken, die het zich het beste konden veroorloven. In de middeleeuwen stond de plicht van de adel om de staat in stand te houden bekend als “noblesse oblige”. In de VS is het tegenovergestelde gebeurd. De rijken hebben hun geld gebruikt om zich te onttrekken aan het betalen van belastingen, waardoor de last bij degenen terechtkwam die het zich het minst konden veroorloven.
Als gevolg hiervan valt de nationale infrastructuur uit elkaar. Het vermogen van Amerikaanse bedrijven om te concurreren in de rest van de wereld blijkt een gemengde boel te zijn. We kopen Japanse en Koreaanse auto’s die in Mexico worden geassembleerd. Amerikaanse bedrijven zijn afhankelijk van kostenbesparingen, het ontslaan van werknemers en het verplaatsen van economische activa uit het land. De totale winsten zijn er; ze bereiken alleen niet grote delen van het Amerikaanse publiek.
Het onuitgesproken Amerikaanse mantra is dat mensen waard zijn wat je ze betaalt en dat je zo min mogelijk betaalt — de MBA’s noemen dat ‘efficiëntie’. Maar het is ook een axioma dat als mensen niet meer genoeg geld hebben om iets te kopen, het geen zin heeft om nieuwe producten te produceren. Het resultaat is een neerwaartse spiraal die niet alleen leidt tot massale armoede, maar ook tot een bevroren economie waarin (uiteindelijk) niemand floreert.
Al tientallen jaren leeft Amerika in een illusie. Vanaf de jaren 70 begonnen Amerikaanse bedrijven serieus het grootste deel van hun productieactiviteiten te verplaatsen naar China en de Derde Wereld, waar ze konden profiteren van goedkope arbeid. Lagere arbeidskosten leidden tot goedkopere producten die aan miljoenen mensen in de lagere economische klassen van Amerika werden verkocht door massadistributeurs als Walmart en Costco, terwijl het persoonlijke inkomen van CEO’s van bedrijven vele malen toenam.
De illusie was dat de lagere economische klassen, waaronder een aantal minderheden, overgingen in een grotere middenklasse.
In plaats van de fouten recht te zetten, lijkt Trump vastbesloten om een richting in te slaan die de zaken alleen maar erger zal maken.
Trumps aandringen op het financieren van de overheid met importtarieven zal een einde maken aan de illusie. Alles zal duurder worden en werknemers met een lager inkomen die nu proberen twee of drie banen te behouden om rond te komen, zullen eindelijk in de kou worden gezet.
Automatisering en nu kunstmatige intelligentie zullen ongetwijfeld nieuwe verstoringen op de arbeidsmarkt met zich meebrengen. De oorspronkelijke rechtvaardiging voor het uitbesteden van zoveel banen met een lagere vaardigheid naar het buitenland was dat Amerikaanse werknemers de vrijheid zouden krijgen om hier banen te vervullen met een hogere vaardigheid en een beter salaris. Maar de veronderstelling dat zo’n enorme verschuiving zou kunnen plaatsvinden zonder enige vorm van overheidstoezicht — door omscholing en tijdelijke subsidies te verstrekken aan de werknemers wiens banen naar het buitenland “migreerden” — bleek ongegrond.
Alleen ik kan het breken
Als je een bevolking door een grondige verandering wilt leiden, moet je ze eerst vertrouwen geven in hun plek in de veranderde toekomst. Amerika heeft het tegenovergestelde gedaan.
Trumps vermogen om de frustraties van dat deel van het Amerikaanse publiek dat achterbleef te uiten, heeft ongetwijfeld bijgedragen aan zijn verkiezingssucces.
Het feit dat Biden, zoals een commentator het verwoordde, “retorisch wordt uitgedaagd” — en niet in staat is uit te leggen hoe zijn regering het land veilig door de post-COVID-perikelen heeft geleid — is ongetwijfeld een belangrijke reden dat de Democraten hebben verloren. Kamala Harris bleek welbespraakter dan Biden, maar verscheen te laat in de wedstrijd om het publiek ervan te overtuigen dat ze kon voortbouwen op het fundament van haar voorganger.
In plaats van de fouten recht te zetten, lijkt Trump vastbesloten om een richting in te slaan die de zaken alleen maar erger zal maken.
Een van zijn meest absurde recente beslissingen is de benoeming van Elon Musk en Vivek Ramaswamy voor een nieuw ministerie dat theoretisch gezien de hele Amerikaanse ambtenarij zal proberen te hervormen door de ‘vet’ te elimineren.
Vergeet het feit dat Musks pogingen om Twitter te hervormen uitdraaiden op een managementramp of dat Tesla’s bestuur heeft overwogen hem te ontslaan vanwege grillig gedrag, of dat Musk, een immigrant van de eerste generatie uit Zuid-Afrika, absoluut geen ervaring heeft met of begrip heeft van hoe de Amerikaanse overheid daadwerkelijk functioneert.
Wat Trump duidelijk interesseert, is dat Musk op weg is om de eerste biljonair ter wereld te worden. Het lijdt geen twijfel dat hij een briljante, innovatieve en fantasierijke ondernemer is, vooral als het gaat om elektrische auto’s en herbruikbare ruimteschepen, maar als de huidige rijkste man ter wereld, met een ernstig gebrek aan empathie, kan hij zich de economische ontberingen van een groeiend aantal Amerikanen niet voorstellen.
Ondernemers zijn geweldig in het starten van nieuwe bedrijven. Ze zijn meestal slecht in het onderhouden van hun eigen bedrijven als ze eenmaal een bepaalde omvang hebben bereikt. Stabiliteit, voorspelbaarheid en een geruststellende routine zijn geen onderdeel van de tijdsgeest van de ondernemer. En toch koos Trump, die tijdens de verkiezingscampagne weinig of geen zin had, Musk om Amerika opnieuw vorm te geven. Zijn andere keuzes waren nog verdachter.
Trumps selectie van mensen die volgens hem de regering zouden moeten leiden, is op angstaanjagende wijze onthullend voor zijn eenzijdige geest, die loyaliteit aan zijn eigenbelang boven elke vorm van toewijding aan de Amerikaanse grondwet stelt, die hij op 20 januari plechtig zal zweren te zullen handhaven.
De toekomst van de Verenigde Staten van Amerika zal afhangen van hoe Amerikanen in alle lagen van de bevolking reageren op deze ongekende aanval op onze regeringsvorm. Toen Benjamin Franklin in 1787 de Constitutionele Conventie verliet, werd hem naar verluidt gevraagd welke regeringsvorm de afgevaardigden aan het Amerikaanse volk hadden nagelaten. Zijn antwoord: “Een republiek — als je die kunt behouden.”
