“Als alle andere vormen van communicatie falen, is geweld noodzakelijk om te overleven.” Oekraïne. Gaza. Libanon. De komende apocalyps in het onlangs bevrijde knekelhuis van Syrië. Dit zijn plaatsen waar mensen bidden dat het geweld uit de geschiedenis zal stoppen. In de Amerikaanse popcultuur is er echter geen happy end zonder geweld. Denk eens aan de Boze Heks aan het einde van de Tovenaar van Oz. Verpletterd als ze is door de dalende huizenmarkt in Amerika, het enige dat overblijft zijn haar schoenen. En denk nu eens aan de stroming Slecht, waarin de boze heks van De Tovenaar van Oz wordt op ongemakkelijke wijze vermenselijkt als een soort binnenlandse terrorist, gehavend en gekneusd tot een strijder voor sociale rechtvaardigheid.
Een burgerwacht, zo je wilt. Vergelijkbaar met Mangione of, wat dat betreft, Daniel Penny, de ex-marinier wiens proces wegens moord in Lower Manhattan eindigde in vrijspraak, net toen Mangione werd opgepakt. Mangione zou Thompson hebben vermoord als wraak voor een harteloos gezondheidszorgbeleid. Penny, zo concludeerde een jury, doodde per ongeluk een zwarte dakloze man in de metro die hij in bedwang hield, omdat Penny geloofde dat de man op het punt stond passagiers in de trein kwaad te doen of te doden. In Amerika lijkt niemand de leiding te hebben. Dus Penny neemt de leiding. Mangione neemt de leiding. Wat de rest van ons betreft, we handhaven onze eigen controle door onszelf en elkaar tegenstrijdige verhalen te vertellen over wie waarvoor verantwoordelijk is.
En dus proberen we Mangione een verhaal te geven. Het blijkt dat hij een ongemakkelijk humaniserende context heeft die zijn wending naar sociaal isolement en moord zou kunnen helpen verklaren. Het was huiveringwekkend om te horen dat hij aan een ondraaglijke rugaandoening leed. Hij schoot Thompson eerst in de kuit, waar rugpijn vaak naar uitstraalt, en daarna in de rug. Was dat zijn wreed symbolische manier om wraak te nemen op zijn gezondheidszorgbedrijf? Of misschien kon hij, in de trant van de narcistische persoonlijkheid die tegenwoordig het dominante psychologische type is, zijn pijn alleen verdragen door iemand anders die te laten ervaren.
Volgens de eigenaar van een exclusief hostel in Hawaï waar Mangione verbleef, verhinderde de rugpijn Mangione om intieme fysieke relaties te hebben, althans voor een langere periode. Hij was verliefd. Zijn eerste ondergang kwam in de vorm van een flirterige glimlach met een receptionist in een hostel in Manhattan, een glimlach waarvoor Mangione dodelijk zijn gezichtsmasker liet zakken, waardoor de politie een cruciaal beeld van hem kreeg. Zijn tweede ondergang was dat paar opvallende, geheel onderscheidende wenkbrauwen, twee sabelversieringen boven een Cyrano-neus. Een echte koelbloedige revolutionair zou ze radicaal hebben bijgesneden of geverfd, om pogingen om hem te identificeren te dwarsbomen. Maar die wenkbrauwen leken voor de jonge Mangione meer te betekenen dan corrupte macht, sociaal onrecht en het ontketenen van een revolutie bij elkaar. Toen de politie hem benaderde in McDonald’s, zo meldden ze, werd de Goodreads-fan van Kaczynski bleek en begon te trillen.
“Wij zijn wat we verbergen”, zei Malraux. Mangione, de knapste, sensueelste, sociaal en professioneel succesvolle incel in Amerika. De waarheid is dat niemand ooit zal begrijpen waarom Mangione Thompson heeft vermoord. En zeker niet Mangione. Wat betreft het manifest dat de politie in zijn rugzak vond als verklaring voor zijn misdaad: wanneer heeft iemands verklaring van zijn eigen motieven ook maar de geringste gelijkenis vertoond met zijn ware motieven?
Tussen het willen vermoorden van iemand en het daadwerkelijk vermoorden ervan ligt een wildernis gemaakt van ondoordringbare menselijke materie. Net zoals geen enkele persoon of entiteit, dichter, filosoof, wetenschapper of AI, er ooit achter zal komen hoe de hersenen geest zijn geworden, zal niemand ooit weten waarom iemand, Ivy Leaguer of sociale outcast, een moordenaar wordt. ‘Maar dat maakt niet uit…’, zoals Fitzgerald schreef in de slotregels van Gatsby‘Morgen zullen we sneller rennen, onze armen verder uitstrekken… En op een mooie ochtend…’ zullen Amerikanen blijven zoeken naar de betekenis van Amerika in de acties van elke Amerikaanse moordenaar, in de hoop dat ze die op een mooie ochtend zullen vinden. Maar net zoals het antwoord op het raadsel van de Sfinx een andere verbijstering is – ‘een mens’ – zal het verontrustende antwoord op het raadsel van Amerika, dat wordt opgeworpen door Amerika’s bekendste moordenaars, altijd een ander raadsel zijn: een moordenaar.
