Internationaal Gerechtshof Begint Hoorzittingen In Baanbrekende Klimaatzaak INDIGNATIE AI & Politiek

Het Internationaal Gerechtshof begint binnenkort met twee weken durende hoorzittingen in een baanbrekende zaak over de verplichtingen van staten om het klimaat te beschermen tegen broeikasgassen.

Het idee voor de klimaatzaak kwam van een groep rechtenstudenten aan een universiteit in Vanuatu.

Een baanbrekende zaak die begon in een klaslokaal in de Stille Oceaan en die de koers van toekomstige klimaatonderhandelingen zou kunnen veranderen, wordt binnenkort behandeld door het Internationaal Gerechtshof (IGH).

De rechtbank begint maandag in Den Haag, in Nederland, met hoorzittingen waarbij een recordaantal landen betrokken is

De vijftien rechters is voor het eerst gevraagd om een ​​oordeel te geven over de verplichtingen van landen om klimaatverandering te voorkomen, en de gevolgen voor hen als ze dat niet doen.

Volgens deskundigen kunnen de bevindingen van het hof een steun in de rug zijn voor landen die juridische stappen ondernemen tegen grote vervuilers die hun uitstoot niet terugdringen.

Ze zouden ook de positie van de Pacifische eilandstaten kunnen versterken bij toekomstige onderhandelingen over klimaatverandering, zoals de COP.

Vanuatu, een van de landen die het vaakst door natuurrampen wordt getroffen, leidt de rechtszaak bij het internationale gerechtshof.

De weg naar het ICJ – bijgenaamd het “Wereldgerechtshof” – begon vijf jaar geleden toen een groep rechtenstudenten die in Vanuatu studeerden, in gesprek gingen over hoe zij konden helpen bij het bewerkstelligen van klimaatactie.

“Deze zaak is echt een ander voorbeeld van de rol die Pacifische eilandstaten spelen in de wereldwijde klimaatcrisis”, aldus Wesley Morgan, onderzoeker bij het Institute for Climate Risk and Response van de UNSW.

Ondertussen zeggen experts dat de Pacific de getuigenis van Australië op maandag nauwlettend in de gaten zal houden.

Waar gaat de rechtszaak precies over en hoe is het zover kunnen komen?

Van klaslokaal naar Wereldgerechtshof

Cynthia Houniuhi, afkomstig uit de Salomonseilanden, kan zich nog goed de discussie in de klas herinneren waarmee het allemaal begon.

Studenten op de campus van de University of the South Pacific in Port Vila, de hoofdstad van Vanuatu, concentreerden zich op het grootste probleem waarmee hun thuislanden te maken hebben.

Terwijl hun gemeenschappen te maken hadden met stijgende zeespiegels en hevige cyclonen, was er internationaal sprake van een duidelijke ‘impasse’ op het gebied van klimaatverandering, aldus mevrouw Houniuhi.

En elk nieuw rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change schetste een somber beeld van hun toekomst.

“Deze dingen zijn echt voor ons,” zei mevrouw Hounhiuhi. “En we kunnen dat niet accepteren … lot in het IPCC-rapport.

Hun docent gaf ze de opdracht om een ​​legale weg voor actie te vinden. Hij daagde ze uit om ambitieus te zijn. En hij vertelde ze om het uit hun klaslokaal te halen, naar hun nationale leiders.

De studenten kwamen tot een idee: vraag het Internationale Gerechtshof om een ​​advies uit te brengen over de verplichtingen van staten om het klimaat te beschermen tegen de uitstoot van broeikasgassen.

“Dat sprak ons ​​aan”, aldus mevrouw Houniuhi, nu voorzitter van Pacific Islands Students Fighting Climate Change.

Ze stuurden brieven naar de regeringen van de Pacifische eilanden om hen om steun te vragen. De toenmalige minister van Buitenlandse Zaken van Vanuatu, Ralph Regenvanu, stemde in met een ontmoeting met de studenten.

Vanuatu pakte de zaak op en vormde een coalitie van landen die de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties onder druk zetten om de zaak voor te leggen aan het belangrijkste gerechtelijke orgaan van de Verenigde Naties, het Internationaal Gerechtshof, voor een adviserend oordeel.

In maart vorig jaar lukte dat wel toen de VN-landen unaniem de resolutie aannamen om de zaak door te verwijzen – een historische primeur voor de Algemene Vergadering van de VN.

Het besluit werd gevierd met een parade door de straten van Port Vila.

Donald Rothwell, hoogleraar internationaal recht aan de Australian National University, zei dat de landen in de Stille Oceaan hun grootste uitdaging al hadden overwonnen: ze moesten genoeg steun vergaren om de zaak te laten behandelen.

“Vanuit het perspectief van Vanuatu en de kleine eilandstaten en andere staten die deze procedure hebben aangespannen, is dit een zeer belangrijke gebeurtenis, al was het maar omdat deze staten zelden voor het Internationale Gerechtshof zijn verschenen”, zei hij.

“Dit is de eerste keer dat ze deze kwesties echt bij het Internationale Gerechtshof aan de orde kunnen stellen, en dat zal op zichzelf al enorm veel wereldwijde aandacht trekken en het bewustzijn vergroten.”

Sue Farran, hoogleraar vergelijkend recht aan de Universiteit van Newcastle in het Verenigd Koninkrijk, zei dat het aanhangig maken van de zaak bij het IGH ook onderdeel is van het bereiken van klimaatrechtvaardigheid.

“En rechtvaardigheid betekent dat je onrecht aanpakt waar mensen schade hebben geleden.”

Een game changer op klimaatgebied?

Bijna 100 landen zullen tijdens de twee weken durende hoorzittingen het woord voeren. Dat is een ongekend aantal, aldus professor Rothwell.

Ze krijgen elk slechts 30 minuten de tijd om hun betoog te houden.

Het hof zal zich over twee vragen uitspreken: Wat zijn de verplichtingen van staten volgens het internationaal recht om het klimaat en het milieu te beschermen tegen de uitstoot van broeikasgassen?

En wat zijn de juridische consequenties voor staten die aanzienlijke schade aan het klimaat en het milieu hebben veroorzaakt?

Vanuatu zal de hoorzitting openen met zijn getuigenis.

De heer Regenvanu, nu de speciale gezant van Vanuatu voor klimaatverandering, zei dat de zaak op het juiste moment kwam, aangezien de financiële toezeggingen van rijke, vervuilende landen tijdens de laatste COP-vergadering niet voldeden aan de financiële toezeggingen van de eilanden in de Stille Oceaan die financiering nodig hadden om klimaatverandering aan te pakken.

Voor een land dat vorig jaar door drie cyclonen werd getroffen, en waar scholen die door natuurrampen zijn getroffen, maandenlang basisschoolleerlingen les hebben gegeven in hete UNICEF-tenten, zijn de belangen bij klimaatonderhandelingen groot.

“We zijn een paar jaar geleden net afgestudeerd als minst ontwikkeld land”, aldus de heer Regenvanu.

“We hebben de hulpbronnen nodig die andere landen hebben kunnen verkrijgen en waar we rijk van zijn geworden door de ontwikkeling van fossiele brandstoffen, die de crisis hebben veroorzaakt waarmee we nu worden geconfronteerd.

“Daarom verschijnen we voor het ICJ. We willen rechtvaardigheid in de zin dat we dezelfde capaciteit hebben om snel te reageren na catastrofale gebeurtenissen.”

Hij zei dat het advies een einde zal maken aan onnodige debatten die klimaatonderhandelingen belemmeren, door juridische duidelijkheid te bieden over de verplichtingen van staten op het gebied van klimaatverandering.

Het zal ook helpen om controversiële termen te definiëren, zoals ‘klimaatfinanciering’ – waarvan ontwikkelingslanden vinden dat leningen daar niet onder zouden moeten vallen.

Hoewel het advies van de rechtbank niet bindend is, kan het wel van invloed zijn op rechtszaken over klimaatverandering over de hele wereld.

Professor Rothwell zei dat veel afhangt van hoe het hof de tweede vraag in de zaak beantwoordt: wat de gevolgen zijn voor staten die geen klimaatmaatregelen nemen.

Hij zei dat een mening die kleine eilandstaten bevoordeelt, zoals de Pacifische eilanden, ervoor zou zorgen dat zij met meer zekerheid juridische stappen kunnen ondernemen.

De heer Regenvanu zei dat Vanuatu al aan het kijken is naar de opties die het kan nemen zodra de rechtbank haar advies heeft uitgebracht.

“In principe liggen alle opties op tafel, van rechtszaken aan de ene kant tot veel duidelijkere onderhandelingstechnieken, gebaseerd op wat het advies zegt, tijdens de komende COP’s.”

‘Dit is hoop’

Vanuatu bracht de zaak voor het IGH met de steun van een kerngroep van 18 landen, waaronder Nieuw-Zeeland, Duitsland, Bangladesh en Singapore.

Australië, dat mede-initiatiefnemer was van de VN-resolutie waarmee de zaak naar het IGH werd verwezen, zal ook spreken tijdens de hoorzittingen van maandag.

“Velen zullen het nauwlettend in de gaten houden, maar Vanuatu zal het nauwlettender in de gaten houden dan wie dan ook, aangezien het dit proces heeft geleid”, aldus Dr. Morgan.

Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken en Handel zei dat Australië consequent heeft meegewerkt aan de gerechtelijke procedures, wat blijk geeft van zijn steun voor de inzet van de regio Pacific om wereldwijde klimaatactie te versterken.

Sommige landen hebben bedenkingen geuit over het voorleggen van de zaak aan het IGH.

De vertegenwoordiger van de Verenigde Staten bij de Algemene Vergadering betoogde vorig jaar dat diplomatie een betere manier was om klimaatverandering aan te pakken.

En tijdens de twee weken durende rechtszittingen deze maand wordt verwacht dat de landen die het meest bijdragen aan broeikasgassen, zullen pleiten voor een beperkte interpretatie van hun verantwoordelijkheden om klimaatverandering aan te pakken onder het internationaal recht, een interpretatie die hun verplichtingen minimaliseert.

Andere landen zullen betogen dat mensenrechtenwetten en andere internationale overeenkomsten – zoals de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten – deze landen grotere verplichtingen opleggen om klimaatverandering te voorkomen.

Professor Rothwell zei dat het moeilijk te voorspellen was tot welke conclusie het Internationale Gerechtshof zou komen. Hij verwachtte dat het advies pas in oktober volgend jaar zou komen.

“Als we kijken naar 15 rechters, als we kijken naar een breed scala aan juridische verdragen en conventies waarop het hof wordt gevraagd deze vragen te beantwoorden, is het op dit punt echt moeilijk om te speculeren”, zei hij.

“We zullen gewoon moeten afwachten wat de uitkomst is.”

Er bestaat een kans dat de rechters verdeeld zijn of dat ze geen sterk advies uitbrengen.

Maar Regenvanu put hoop uit een recente uitspraak in een soortgelijke zaak bij het Internationale Hof voor het Recht van de Zee, waarin werd geoordeeld dat landen verplicht zijn de oceanen te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering.

“Het heeft ons veel bevestiging gegeven dat de uitspraak van het IGH gunstig zal zijn”, zei hij.

Voor mevrouw Houniuhi staat de lange reis van het klaslokaal in Port Vila vijf jaar geleden op het punt om uiteindelijk te leiden naar het Vredespaleis in Den Haag, waar het Internationaal Gerechtshof zijn hoorzittingen zal houden.

Mevrouw Houniuhi zei dat de zaak ervoor zou zorgen dat zij en haar medestudenten hun ervaringen met klimaatverandering op het hoogste niveau konden laten zien.

Maar voor haar heeft de rechtszaak nog een andere belangrijke rol.

“Dit is hoop voor ons volk.”