Voor de meeste Palestijnen in Gaza is het bewind van Hamas een hel geweest. Hamas heeft, net als Hezbollah in Libanon, zijn macht niet gematigd. Het extremisme bleef levendig omdat de ongelovige vijand dichtbij bleef, en de geloofsbelijdenis van Hamas beloofde jonge mannen niet alleen martelaarschap maar ook overwinning. Daarentegen lijkt de Iraanse opperste leider Ali Khamenei, die een strijd met Israël voor ogen heeft waarin de zionisten langzaam uitbloeden, terughoudend. Hamas gelooft in redding door oorlog, een idee dat dateert uit de tijd van de Arabische veroveringen. Maar zoals de Islamitische Staat kan bevestigen: wanneer islamisten oorlogen beginnen te verliezen, verliezen de gelovigen al snel de moed.
Als Hamas valt, zou Gaza kunnen gaan lijken op Syrië en Irak, waar een bloei van verschillende islamitische groeperingen en lokale krijgsheren heeft plaatsgevonden. De Palestijnen zijn niet bepaald tribaal, wat hen er waarschijnlijk tot nu toe van heeft weerhouden zich in een groot aantal oorzaken en groepen te versplinteren. Zij leefden naast de Joden en hebben een opmerkelijk niveau van eenheid en doel bereikt.
Toch zou de Palestijnse solidariteit nog steeds uiteen kunnen spatten. Hoewel Hamas de opkomst van het westerse individualisme misschien veroordeelt, speelt Hamas nog steeds in op het verlangen naar persoonlijke glorie. Het kan tenslotte aantrekkelijk zijn om jonge mannen te vragen zelfmoord te plegen voor de zaak. Maar dergelijk fanatisme verdwijnt altijd als het dodental te hoog wordt en de beloofde verovering uitblijft.
“Als islamisten oorlogen beginnen te verliezen, verliezen de gelovigen al snel de moed.”
Het Westen heeft de neiging dit feit over het hoofd te zien en beschouwt de militante islamitische strijd tegen de ongelovigen in plaats daarvan als duurzaam. Dit is een twijfelachtige stelling, gezien alle nederlagen die de heilige moslimstrijders in de afgelopen 300 jaar hebben geleden. De talrijke verliezen van Yasser Arafat leidden tot de opkomst van Hamas. Uiteindelijk kon zelfs de incidentele succesvolle daad van PLO-terrorisme de vernederingen van Fatah in Jordanië in 1970, in Libanon in 1982 en op de Westelijke Jordaanoever met het mislukken van de Tweede Intifada in het begin van de jaren 2000 niet overwinnen. Wat er met Fatah is gebeurd, kan ook met Hamas gebeuren. Het zou gemakkelijk een uitgeputte strijdmacht kunnen worden.
De toekomst van Hamas hangt nu af van de vraag of jonge mannen die in de organisatie hebben gezeten – en, nog belangrijker, het veel grotere aantal dat dat niet heeft gedaan – een beweging willen steunen die haar steentje heeft bijgedragen om de meeste inwoners van Gaza dakloos te maken. Hebben de voetsoldaten van Hamas, en de nieuwe rekruten die nu hard nodig zijn, nog steeds de wapens, het geloof en de wilskracht om de onderwerping van hun Palestijnse buren af te dwingen? Op dit punt zal het moeilijk zijn om een leider te vinden die zo magnetisch is als Sinwar. Het charisma van de heilige oorlog, dat Sinwar in schoppen had, wordt niet opgebouwd in een comfortabele ballingschap.
Het is moeilijk voor te stellen dat Hamas, als effectieve jihadistische organisatie, weerstand kan blijven bieden aan de woede van Israël, dat nu alle grenzen van Gaza controleert. Wapens kunnen niet langer via tunnels vanuit Egypte aankomen, terwijl de financiële subsidies van Qatar aan Hamas tot een straaltje zijn teruggebracht. Het Israëlische leger mag dan niet de hele Gazastrook opnieuw bezetten, maar Israël zal doorgaan met het opdelen ervan, waardoor het voor een enkele Palestijnse groep een uitdaging wordt om openlijk en gewapend oppositie te voeren tegen hun heerschappij. Ondertussen kunnen Palestijnen die een hekel hebben aan Hamas nu misschien de wapens opnemen tegen wat er nog over is van de groep.
