In een stelling maandagavond omschreef de politie van Merseyside Rudakubana als “een man met [an] ongezonde obsessie met extreem geweld”, waarin hij uitwerkte dat “geen enkele ideologie” kon worden afgeleid uit zijn online interesses en gedrag. “En daarom werd dit niet als terrorisme behandeld”, verduidelijkte de verklaring. Het maakte ook duidelijk dat de politie er niet in was geslaagd een motief achter het bloedbad in Southport te vinden.
Onder de 164.394 documenten waar de politie van Merseyside de digitale apparaten doorzocht waartoe Rudakubana toegang had, was er een item met de plechtige titel “Militaire studies in de jihad tegen de tirannen: het trainingshandboek van Al Qaeda”. Het is een misdaad onder Sectie 58 van de Terrorismewet van 2000 om een dergelijk document in bezit te hebben, omdat het “waarschijnlijk nuttig wordt geacht voor iemand die een terreurdaad pleegt of voorbereidt”. Maar dit getuigt niet noodzakelijkerwijs van sympathie voor de jihadistische ideologie, laat staan bewijs, en de autoriteiten zijn er duidelijk van overtuigd dat Rudakubana’s bezit van het document een gevolg was van zijn acute en blijvende interesse in geweld. Velen ter rechterzijde zagen dit echter als bewijs van islamistische haat.
De autoriteiten houden op hun beurt vol dat er geen doofpotaffaire heeft plaatsgevonden en de verklaring van de politie van Merseyside betwist deze beschuldiging rechtstreeks. “Wij zijn beschuldigd van het doelbewust achterhouden van informatie, dit is absoluut niet het geval”, luidt het gezegd. “Vanaf de eerste dag”, vervolgde het bericht, “hebben we voortdurend contact gehad met de CPS, die ons heeft geadviseerd over welke informatie vrijgegeven kon worden. We wilden veel meer zeggen om te laten zien dat we open en transparant waren, maar we kregen de hele tijd te horen dat we dat niet konden doen, omdat het risico zou bestaan dat gerechtigheid zou geschieden.”
Het is dus op dit laatste punt dat Farage op sterkere grond staat, want het is niet helemaal duidelijk waarom de autoriteiten zo traag waren met het vrijgeven van details over wie Rudakubana was en of hij door de veiligheidsdiensten in de gaten werd gehouden, vooral gezien de de fervente publieke belangstelling voor de zaak en de onwaarschijnlijkheid dat deze informatie de vervolging van Rudakubana in gevaar zou brengen. Deze acties hebben alleen maar wantrouwen aan de rechterkant aangewakkerd en de daaruit voortvloeiende terechte woede aan de linkerkant.
Farage is ook iets op het spoor als hij het spook van de politie op twee niveaus oproept, want laten we ons voorstellen, zoals ik deed toen ik voor het eerst schreef over het bloedbad in Southport in augustus, dat Rudakubana niet de zoon was van Rwandese immigranten in Groot-Brittannië, maar een blanke tiener die zich had gericht op een evenement met Beyoncé-thema waarbij de slachtoffers voornamelijk zwarte kinderen waren. Zou de politie dezelfde mate van voorzichtigheid hebben betracht bij het vrijgeven van informatie over de verdachte en zou ze zo snel hebben uitgesloten dat de gruweldaad als een terroristisch incident zou worden bestempeld? Dat lijkt onwaarschijnlijk, gezien de felle inzet voor antiracisme en de bereidheid om die inzet publiekelijk te demonstreren.
Laten we ons ook voorstellen dat er geruchten de ronde deden over de blanke tiener en dat zijn ouders bekend stonden als racisten met banden met een blanke supremacistische groep. Er volgen rellen, waarbij zwarte jongeren voorop lopen. Zouden Starmer en zijn regering zich haasten om de relschoppers te veroordelen als dwaze ‘misdadigers’, zoals ze dat ook hadden gedaan? klaar in het geval van degenen die na Southport in opstand kwamen – of zouden zij zich in plaats daarvan hebben inleven in hun ‘legitieme woede’, zoals Neil Basu sprak over de grieven van BLM-demonstranten in 2020.
En laten we ons verder voorstellen dat de politie vervolgens een kopie van Brenton Tarrant ontdekt manifest op de computer van de tiener staat een document dat alarm slaat over de etnische vervanging van blanke Europeanen door massa-immigratie en oproept tot terroristisch geweld om hieraan een einde te maken. Zouden de autoriteiten bij het bekendmaken van de nieuwe aanklacht het geduld hebben om uit te leggen dat het bezit van dit document, hoewel in strijd met de Britse terrorismewetgeving, op zichzelf niet duidt op een toewijding aan de extreemrechtse ideologie, zoals ze hadden gedaan toen aankondigen dezelfde aanklacht tegen Rudakubana? Dit lijkt ook onwaarschijnlijk, vooral gezien de onvermijdelijke beschuldiging van racisme die zou volgen.
Farage heeft gelijk als hij wijst op – en blijft wijzen op – de dubbele standaard die hier geldt. Maar de feiten van het bloedbad in Southport zijn niet alleen ongemakkelijk voor de regering, maar ook voor iedereen die wil geloven in een sinistere doofpotaffaire over het jihadistisch terrorisme.
De grotere en urgentere vraag is hoe en of de autoriteiten de volgende gruweldaad met massaslachtoffers kunnen voorkomen. Het is duidelijk dat Prevent, in zijn huidige vorm, buitengewoon slecht toegerust is om die taak te vervullen, vooral omdat het zijn taak is politieke radicalisering te voorkomen en niet de persoonlijke ellende van diep gestoorde mensen te beheersen. Bovendien, zelfs als de reikwijdte ervan zou worden uitgebreid tot het risico van geestelijk onwel zijnde mensen morbide gefascineerd door geweld is het onduidelijk hoe dit in de praktijk zou werken, welke dwangmachten het zou krijgen en hoe het op een effectieve manier zou kunnen werken.
Van alle ongemakkelijke waarheden die Southport aan het licht brengt, is misschien wel de meest verontrustende onze onmacht om de recalcitrante weinigen te stoppen wier geweld even zinloos als onvoorspelbaar is. Maar het ligt binnen onze macht om te reageren op eventuele verschrikkingen die ons zouden kunnen overkomen door te weigeren politiek te spelen in de nasleep ervan.
